Kościół jest dobrym przykładem udanej rekonstrukcji konserwatorskiej po zniszczeniach, jakim uległ w pożarze w 1959 r. Zabytek zachowuje nadal swoje walory historyczne, architektoniczne i krajobrazowe. 

Historia

Woźniki są jedną z najstarszych wsi na Ziemi Wadowickiej, założoną w końcu XIII w. Należały wtedy do opactwa z Tyńca, później były własnością cystersów z Mogiły, którzy posiadali wieś do końca XVIII w. W XIX w. dziedziczyli ją Dzieduszyccy, a po nich Drohojowscy. Tutejsza parafia należy do najstarszych na Ziemi Wadowickiej, a miejscowy kościół wzmiankowany był już w latach 1325–1327. Istniejąca świątynia wzniesiona została prawdopodobnie w 1. poł. XVI w. W 1782 r. dobudowano wieżę, a w 1840 r. murowaną kaplicę. Na przełomie XIX i XX w. do wieży dostawiono drewnianą kruchtę. 22.10.1959 r. na skutek podpalenia spłonęły stropy, dachy, wieża, fragmenty zrębu i niektóre elementy wyposażenia zabytku (m.in. prawy ołtarz boczny i skrzydło późnogotyckiego tryptyku), większą część kościoła udało się jednak uratować. Ocalał gotycki krucyfiks na belce tęczowej (sąsiednie fragmenty stropu i znajdujący się w pobliżu ołtarz spłonęły). Mimo presji części mieszkańców wsi, którzy chcieli wybudować nową świątynię, a pozostałości starej usunąć, instytucjom konserwatorskim udało się w latach 1962–1963 doprowadzić do odbudowania zabytku w kształcie sprzed pożaru. Przywrócono wtedy także gontowe pokrycie wieży jeszcze w 1918 r. zamienione na eternit. Wykonawcami prac renowacyjnych i rekonstruktorskich byli specjaliści z krakowskich Pracowni Konserwacji Zabytków. Świątynia ma nowoczesną instalację przeciwpożarową i antywłamaniową założoną w XXI w.

Opis

Kościół położony jest w zachodniej części wsi. Teren dawnego cmentarza przykościelnego otocza kamienny mur. W pobliżu świątyni usytuowana jest niewielka, drewniana dzwonnica. Kościół orientowany, drewniany wzniesiony w konstrukcji zrębowej, oszalowany i pobity gontami. Przy kwadratowej nawie od południa znajduje się murowana kaplica. Do zamkniętego trójbocznie prezbiterium od północy przylega zakrystia. Dachy pokryte są gontami. Nad nawą i prezbiterium dach jest jednokalenicowy, dwuspadowy, nad zakrystią pulpitowy, a nad kaplicą namiotowy. W kalenicy dachu nad prezbiterium znajduje się niska wieżyczka na sygnaturkę barokowego kształtu. Izbicowa wieża o pochyłych ścianach, zwieńczona smukłym hełmem iglicowym, zbudowana została  w konstrukcji słupowo-ramowej. Nawę i prezbiterium nakrywają drewniane stropy, a kaplicę sklepienie żagielkowe. W kruchcie fazowane belki stropowe pokryte są malowanymi napisami o treści religijnej. Arkada tęczy pomiędzy nawą i prezbiterium ma wykrój ostrołukowy. Wnętrze kościoła urządzone zostało w latach 60. XX w. Ozdabia je wielobarwna polichromia ornamentalna-figuralna z tego czasu. Wyposażenie zabytku jest barokowe i z 2. poł. XX w., ale nie ma większej  wartości artystycznej. Pierwotne wyposażenie (z kilkoma wyjątkami) też nie było wybitne i w znacznej części uległo zniszczeniu we wspomnianym pożarze. Spłonęła wtedy m.in. rokokowa ambona z 1748 r., i XVI-wieczne skrzydło tryptyku malowanego na desce. Obecnie najcenniejszym zabytkiem w kościele jest gotycki krucyfiks na belce tęczowej z ok. 1380 r., ocalały z pożaru. Parapet drewnianego chóru muzycznego został współcześnie wypleciony z wikliny (wieś ma tradycje wikliniarskie). Instrument organowy ma obudowę z XVIII w. W ołtarzu głównym, zapewne z XIX w., znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a w barokowych ołtarzach bocznych umieszczone są XX-wieczne posągi św. Antoniego i Serca Jezusowego.

Obiekt dostępny. Wnętrze zawsze można zobaczyć w czasie nabożeństw. Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 25.08.2022 r.