Usytuowanie i opis

Relikty obronnej budowli znajdują się na cyplu wzgórza Babia Góra, położonego na wschód od wsi, w widłach Dunajca i Kamienicy. Zajmują one wysunięty cypel odcięty od wyżynnego zaplecza rowem, nad którym usypano ziemny wał, wzmocniony prawdopodobnie kamiennym jądrem. Owalne wypłaszczenie cypla ma długość ok. 50 m szerokość ok. 20 m.

Historia

Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi pochodzi z dokumentu wystawionego w 1312 r., mocą którego ksieni Anna potwierdziła Klemesowi sołectwo w Zabrzeży, nadane mu przez księżnę Kingę (przed 1292 r.). W 1358 r. opatka klasztoru Klarysek w Starym Sączu sprzedała sołectwo w Zabrzeży braciom: Piotrowi, Pawłowi i Janowi.

Stan i wyniki badań

Mało precyzyjne ustalenia archeologów odnośnie do początków budowli obronnej uniemożliwiają wskazanie jej fundatora. Jeżeli przyjmiemy datowanie (XIII/XIV w.) Marii Cabalskiej, to można przypuszczać, że była to obronna rezydencja zarządców klucza dóbr należących do klasztoru Klarysek, a później sołtysów wsi. Jeżeli natomiast przyszłe badania pozwolą na cofnięcie początków tej budowli na okres ok. połowy XIII w. uzasadnione będzie zgłoszenie hipotezy, iż fundatorem ufortyfikowanej siedziby był komes Piotr Wydżga, kasztelan sądecki (1243), który posiadał wokół Łącka rozległe dobra ziemskie, odsprzedane w roku 1251 klasztorowi Bożogrobców w Miechowie. W 1268 r. obszar Łącka wraz z okolicą jest już poświadczony jako dominium księżnej Kingi. W 1280 r. Łącko (wraz zapewne z Zabrzeżą) weszło w skład uposażenia klasztoru św. Klary w Starym Sączu.

Obiekt dostępny przez cały rok.

Oprac. Stanisław Kołodziejski, OT NID w Krakowie, 24.10.2014 r.