Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Jana - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Jana


kościół 1721 r. Zaborsko

Adres
Zaborsko

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. pyrzycki, gm. Warnice

Jeden z nielicznych na Pomorzu Zachodnim kościołów utrzymanych w formach holenderskiego baroku.

Mimo niewielkich rozmiarów prezentuje wybitne wartości architektoniczne, będąc dziełem znakomitego, choć dziś nieznanego warsztatu budowlanego. Wewnątrz bogaty wystrój, m.in. polichromia stropu z 1929 r.

Historia

Na miejscu obecnego kościoła znajdował się wcześniejszy, o metryce średniowiecznej. W okresie protestanckim był filią ewangelickiej parafii w Starym Przylepie. Obecny wzniesiony został w latach 1721-1723, z inicjatywy pastora Jacobusa Neckera. W 1725 r. wnętrze świątyni wyposażono w ołtarz ambonowy i rzeźbę anioła chrzcielnego. Zapewne z tego samego czasu pochodziła empora muzyczna z parapetem ozdobionym dwunastoma obrazami. Przed połową XVIII w. wykonano barokową polichromię stropu z fasetą. Był to - obok dekoracji kościołów w Wierzbnie i Obrycie - jeden z trzech podobnych zespołów malowideł figuralno-ornamentalnych na ziemi pyrzyckiej. Składał się z trzech plafonów, w których przedstawiono symboliczną scenę Prawa i Ewangelii z Mojżeszem i św. Pawłem, Upadek Pierwszych Rodziców i Sąd Ostateczny, oraz z rozmieszczonych w fasecie niewielkich przedstawień ze Starego i Nowego Testamentu. W 1736 pod posadzką kościoła pochowany został pastor Jacobus Necker wraz z żoną (napis nagrobny widoczny był do początku XX w. na ceramicznych płytkach posadzki). W XVIII w. na wieży znajdowały się dwa dzwony. W 1930 r. przeprowadzono remont kościoła, w wyniku którego uzyskał on nowy, neobarokowy hełm wieży, utracił zaś część dawnego, cennego wyposażenia i wystroju, na czele z barokową polichromią stropu. Na miejscu tej ostatniej malarz Ernst Fey, wykonał nowe, neobarokowe malowidła. Zbudowano nową emporę zachodnią oraz wewnętrzną drewnianą kruchtę przed wejściem południowym, a także wymieniono ławki. W 1946 r. kościół przejęty został przez katolików i poświęcony pod obecnym wezwaniem. Od 1968 r. jest kościołem filialnym parafii w Starym Przylepie.

Opis

Kościół położony w pn. części wsi na nawsiu, w obrębie cmentarza, otoczonego kamienno-ceglanym murem z bramkami od północy i południa. Barokowy. Orientowany, salowy, na rzucie prostokąta, z usytuowaną od zachodu kwadratową w rzucie wieżą, węższą od korpusu nawowego, nieskomunikowaną z nawą. Wieża zwieńczona czworobocznym baniastym hełmem i ośmioboczną latarnią o prześwitach zamkniętych łukiem pełnym. Korpus nawowy nakryty dwuspadowym dachem. Kościół murowany z cegły, nietynkowany. Wieża kryta blachą, korpus nawowy - dachówką. Elewacje wieży z wysokim cokołem oraz usytuowanym od południa wejściem zamkniętym łukiem koszowym. Każda ze ścian wieży podzielona czterema wąskimi wysokimi blendami, zamkniętymi łukiem dwulistnym. Nad blendami pionowymi rozmieszczone niewielkie blendy o kształcie zbliżonym do owalu. Pary wąskich otworów dzwonnych usytuowane w dwóch kondygnacjach. Boczne elewacje korpusu przeprute oknami o jednouskokowych ościeżach, zamkniętymi łukiem koszowym. Pośrodku elewacji bocznych i elewacji wsch. duże wnęki, zamknięte łukiem koszowym, ujęte po bokach pilastrami. We wnęce elewacji pd. portal głównego wejścia z półkolistym nadświetlem. Wnęka elewacji wsch. przepruta w górnej części eliptycznym otworem, po bokach ujęta parami wysokich, wysmukłych blend, zamkniętych łukiem dwulistnym. Nad eliptycznym oknem kamienna tabliczka z datą 1721. Wszystkie elewacje korpusu zwieńczone gzymsem. Szczyt wschodni dwukondygnacyjny, ujęty spływami wolutowymi ze sterczynkami, rozczłonkowany w dolnej kondygnacji trzema blendami zamkniętymi łukiem dwulistnym, w górnej - blendą okrągłą, zwieńczony półkolistym naczółkiem. Wnętrze kościoła nakryte odeskowanym, polichromowanym stropem z fasetą. Ściany na całej wysokości podzielone wnękami zamkniętymi łukiem pełnym. Od zachodu drewniana empora z 1930 r.

Wyposażenie:

Ołtarz, dawniej ambonowy, barokowy z 1725. Chrzcielnica neogotycka, z 4. ćw. w. XIX, kamienna ośmioboczna typu kielichowego. Polichromia stropu z fasetą, neobarokowa, z 1930 r., autor malarz Ernst Fey. Przedstawienia figuralne w dekoracyjnych obramieniach na tle bogatej kompozycji ornamentalnej. Na stropie trzy plafony ze scenami: Chrzest w Jordanie, Jezus nauczający, Mojżesz na górze Synaj. Na fasecie w dwunastu kartuszach malowane monochromatycznie sceny chrystologiczne.

Obiekt dostępny po uprzednim zgłoszeniu do ks. proboszcza w Starym Przylepie.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 28-03-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.113468, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.404670