Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Mikołaja


kościół przełom XII/XIII w. Wysocice

Adres
Wysocice, 58

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. miechowski, gm. Gołcza

Kościół parafialny pw.Św. Mikołaja w Wysocicach zaliczany jest do najstarszych i najlepiej zachowanych w Polsce kościołów romańskich typu obronnego, powstałych z fundacji rycerskiej.

Historia

Ta inkastelowana świątynia została zbudowana na przełomie XII i XIII w., zapewne z rycerskiej fundacji Odrowążów (z udziałem późniejszego biskupa Iwona) władających od połowy XII w. miejscowościami leżącymi w dolinie Dłubni. Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Wysocicach pochodzą z 1325 r., od 1335 do 1450 r. znajdowała się tu siedziba dekanatu. Około 1565 r. dobra wysocickie kupił Jan Płaza z Mstyczowa i zamienił kościół na zbór protestancki, pozbawiając go katolickiego wyposażenia. Wyremontowana świątynia wróciła w ręce katolików po 1613 r. po zakupie Wysocic przez Elżbietę Wołłowiczową. W kolejnych latach, w XVIII w. i na początku XIX w. wprowadzono tylko niewielkie zmiany architektoniczne bryły budynku, od południa, przy wejściu głównym dobudowano murowaną kruchtę , a od północy zakrystię, przebudowano sklepienie w prezbiterium i zmieniono dachy, dodając w XVIII w. barokowy hełm na wieży i wieżyczkę na sygnaturkę.

Opis

Kościół parafialny pw. Św. Mikołaja w Wysocicach znajduje się na zachodnim krańcu wsi, stoi na płaskim wzniesieniu, nad zachodnim brzegiem Dłubni, otacza go starodrzew i kamienny mur. Jest to budowla wzniesiona w stylu romańskim, murowana z wapiennych ciosów. Świątynia jest orientowana, jednonawowa, z prezbiterium i półkolistą absydą, prostokątnym korpusem i kwadratową wieżą niedostępną z zewnątrz. W prezbiterium znajduje się sklepienie kolebkowe z XVIII w., a w nawie strop. Arkada tęczowa jest półkolista i wsparta na romańskich wspornikach o motywach liściastych. W świątyni zachowały się pierwotne, zamknięte półkoliście okna, portal od pd. z tympanonem ujętym w trójliść, z płaskorzeźbą Chrystusa Tronującego, sceną Narodzenia oraz dwiema adorującymi postaciami (biskupów?, fundatorów?) z początku XIII w. Masywna wieża kościelna podzielona została na pięć kondygnacji, ze skarbcem w przyziemiu i sklepioną krzyżowo emporą fundatora na piętrze. Empora wygina się półkoliście ku nawie i otwiera się trzema okienkami na jej wnętrze. Wejście na emporę prowadzi wąskimi schodkami umieszczonymi w ścianie północnej. W kolejnej, obronnej kondygnacji wieży znajdują się otwory o charakterze strzelnic lub okienek obserwacyjnych. W najwyższej kondygnacji zastosowano przeźrocza bliźnie, przedzielone kolumienkami o kapitelach kostkowych. Hełm wieży i wieżyczka na sygnaturkę są barokowe z XVIII w. Na ścianie wschodniej prezbiterium, ponad absydą znajduje się trzynastowieczny, rzeźbiony w piaskowcu posąg Madonny Tronującej z Dzieciątkiem, ujęty w rombowe obramienie. Najstarszym elementem wyposażenia kościoła jest późnogotycka ambona z ok. 1500 r. Pozostałe obiekty pochodzą z XVII, XVIII i XIX w., w tym barokowy, stiukowy ołtarz główny z przełomu XVII i XVIII wieku z otoczonym kultem obrazem MB Częstochowskiej (w koronie „władysławowskiej”) z połowy XVII w. , manierystyczny ołtarz boczny z ok. 1600 r. wykonany w warsztacie krakowskim z obrazem św. Anny Samotrzeć.

Zabytek dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania wnętrza przed mszą i po mszy.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 01.08.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.188984, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.409604