Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. św. Jadwigi - Zabytek.pl

kościół filialny pw. św. Jadwigi


kościół 2. poł. XV w. Wrocław

Adres
Wrocław, Jerzmanowska 87

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. Wrocław, gm. Wrocław

Kościół pomocniczy pw.św.Jadwigi jest dwufazową, wiejską świątynią gotycką, z zachowaną, rzeźbioną w piaskowcu, dekoracją sklepienia prezbiterium z 1 poł.

XIV w., polichromowanym ok. 1700 r. stropem oraz zespołem renesansowych i barokowych płyt nagrobnych.

Historia

Istnienie parafii w Jerzmanowie potwierdzone zostało w 1335 r., kościoła w 1316 roku. Obecną świątynię pw. św. Jadwigi wzniesiono w stylu gotyckim w dwóch etapach. W XIV w. wybudowano prezbiterium, do którego przed 1483 r. dobudowano nawę, wieżę i zakrystię, odnowioną następnie w 1706 roku. W 1529 r. kościół przeszedł w posiadanie protestantów, którzy w k. XVI w. podwyższyli wieżę i dobudowali kruchtę południową, użytkowaną później jako kaplica chrzcielna. Po rekatolizacji w 1654 r., świątynia otrzymała barokowe wyposażenie, kompletowane od k. XVII wieku. Ok. 1700 r. polichromowano strop nawy. W 1835 r. przebudowano emporę organową oraz schody prowadzące na wieżę, które usytuowano w specjalnie wzniesionej przybudówce. W 1830 r. położono kamienną posadzkę w prezbiterium, w 1875 r. w nawie.

Kościół remontowano w 1858 i 1891 r. (wieża), l. 1922-23 i 1931 r. (dach) oraz w l. 1973-75 (stropy i schody w wieży; naprawa więźby dachowej i wymiana pokrycia, uzupełnienie ubytków cegieł na elewacjach). Badania stratygraficzne przeprowadzone w 1976 r. wykazały istnienie XV-wiecznej polichromii, pod warstwami późniejszej farby na ścianach prezbiterium i nawy.

Do 1972 r. kościół pełnił funkcję parafialnego - obecnie pomocniczy, użytkowany jest jako kaplica pogrzebowa.

Opis

Kościół usytuowany na nawsiu dawnej, podwrocławskiej wsi Jerzmanów, włączonej w 1973 r. w granice miasta. Otoczony cmentarzem ogrodzonym kamiennym, tynkowanym murem obronnym z bramą od zachodu i śladami strzelnic.

Kościół orientowany, ceglany, murowany z użyciem zendrówki, oszkarpowany. Jednonawowy, założony na rzucie prostokąta, z węższym, dwuprzęsłowym, prosto zamkniętym prezbiterium. Od zachodu przy nawie czworoboczna wieża zwieńczona czterospadowym, ceramicznym hełmem., od południa kruchta (k. XVI w.), od północy zakrystia przylegająca do prezbiterium. Przy wieży przybudówka mieszcząca klatkę schodową (1835 r.). Nawa i prezbiterium nakryte ceramicznymi dachami dwuspadowymi, zakrystia i przybudówka przy wieży dachami jednospadowymi, kruchta południowa dachem dwuspadowym z ozdobnym szczytem. Elewacje zwieńczone gzymsami, otwory w ceglanych i tynkowych opaskach; we wschodnim oknie prezbiterium kamienny maswerk. Elewacje kruchty południowej tynkowane, w południowej ścianie zamurowany portal z piaskowca.

Nawa przekryta drewnianym stropem pokrytym polichromią floralną z ok. 1700 roku. W prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe, z żebrami wykonanymi z piaskowca, dekorowanymi płaskorzeźbionymi tarczami. Żebra wsparte na wspornikach w kształcie m.in. głów ludzkich i maszkaronów. Zworniki sklepienne w formie tarcz: okrągłej z krzyżem greckim i herbowej. Na rozdzielającym przęsła gurcie umieszczona pełnoplastyczna postać małpy (?), zwisającej ku dołowi. W zakrystii sklepienie ostrołukowe.

Na ścianie prezbiterium zachowane późnogotyckie, kamienne sakramentarium z XV/XVI wieku.

Ołtarz główny z k. XVII w. przeniesiony ok. 1725 r. z innego kościoła; ołtarze boczne z ok. 1710-20 r. - zdemontowane w 1977 r.; ambona i chrzcielnica z ok. 1730 r.; prospekt organowy z 1894 r. (wyk. Schlag u. Söhne ze Świdnicy). Zachowany też zespół płyt nagrobnych: Carla (†1767) i Doroty (†1797) von Nürmberger, Georga von Arzatz (†1617) oraz figuralne Barbary (†1622) i Friedricha (†1624) von Mustchelnitz oraz dziecięca Ernsta Uttmahna (†1603).

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 31.10.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.106308, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.208055