Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół podworski - Zabytek.pl

zespół podworski


dwór 1. poł. XIX w. Wola Okrzejska

Adres
Wola Okrzejska, Henryka Sienkiewicza 100

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Krzywda

Pozostałości zespołu dworskiego ważne dla historii i kultury jako miejsce urodzenia Henryka Sienkiewicza.

W drewnianym dworze (ob. zw. oficyną) z końca mieści się muzeum poświęcone pisarzowi.

Historia

Wola Okrzejska wchodząca w skład dóbr Okrzeja należała w XVI i na pocz. XVII w. do Samborzeckich, a następnie do Leśniowolskich. Zapewne ok. poł. XVIII w. dobra przeszły do Cieciszowskich. W 1781 r. Antoni Cieciszowski sprzedał Wolę Okrzejską krewnemu Adamowi Cieciszowskiemu, pisarzowi wielkiemu koronnemu, żonatemu z Teresą z Lelewelów, fundatorką kościoła w Okrzei. Prawdopodobnie z jej osobą należy wiązać wzniesienie w k. XVIII w. część zabudowań, z których zachowała się obecnie tzw. oficyna południowa, pierwotnie zapewne pełniąca funkcję nowego dworu, usytuowana równolegle do starego dworu - tzw. oficyny północnej. W Woli Okrzejskiej na przełomie XVIII i XIX w. wychowywał się u swojej rodziny Joachim Lelewel. W 1815 r. majątek przeszedł na syna poprzednich właścicieli Adama Cieciszowskiego, żonatego z Felicjanną z Rostworowskich. Tu, w domu swojej babki, urodził się 5 maja 1846 r. noblista Henryk Sienkiewicz, syn Stefanii z Cieciszowskich i Józefa Sienkiewicza. Od 1855 r. właścicielem Woli Okrzejskiej był stryj pisarza Adam Cieciszowski. W 1880 r. dobra, uszczuplone z powodu wywłaszczenia gruntów pod budowę linii kolejowej Dęblin-Łuków, zostały wystawione na licytację i zakupione przez Joela Wegmajstera i Jakuba Bernsteina, po czym podzielone pomiędzy potomków obu rodzin. Podczas II wojny światowej majątek został zajęty przez Niemców. W 1946 r. przejęty na skarb państwa i rozparcelowany. Po wojnie w budynku dawnego dworu (zw. oficyną północną) umieszczono szkołę. Po jej wyprowadzeniu się w 1971 r. obiekt zaczął popadać w ruinę, aż został rozebrany. Zachowana oficyna południowa (d. dwór) w latach 1964-1966 poddana została gruntownemu remontowi (wymieniono większość drewnianego budulca) i zaadaptowana na potrzeby muzeum.

Opis

Zespół dworski położony jest na południowo-zachodnim krańcu wsi (w sąsiedztwie szkoły). Obecnie z dawnej zabudowy zachowała się jedynie tzw. oficyna południowa (d. dworek) oraz fundamenty zapewne pierwotnego dworu (zw. oficyną północną) otoczone pozostałościami niewielkiego parku. Oficyna południowa parterowa, wzniesiona na planie prostokąta. Ściany zewnętrzne zbudowane z drewna, z zewnątrz i wewnątrz otynkowane; ściany wewnętrzne murowane. Nakryta dachem czterospadowym pod gontem, z powiekami w połaci północnej. Więźba dachowa drewniana krokwiowo-jętkowa. Układ wnętrza wielodzielny, dwutraktowy, częściowo amfiladowy, z jednym większym pokojem w trakcie tylnym, z wejściami w elewacji frontowej (pn.) i elewacjach bocznych, z sionką od zachodu. Elewacja frontowa symetryczna, pięcioosiowa, z wejściem pośrodku. Elewacja pd. (od strony drogi) również pięcioosiowa, przepruta otworami okiennymi. Elewacje gładkie, pomalowane na biało, stolarka okienna i drzwiowa w ciemnej, skontrastowanej kolorystyce; okna zaopatrzone w dwuskrzydłowe, deskowe okiennice. Wewnątrz sale ekspozycyjne muzeum. W środkowej części parku znajdują się fundamenty i piwnice pozostałe po rozebranej oficynie północnej (dawnym dworku). Park krajobrazowy o całkowicie zatartych pierwotnych wnętrzach ogrodowych, z zachowanymi okazami starych jesionów oraz ekspozycją drewnianych rzeźb ludowych.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 17-06-2015 r.