Budynek charakteryzują ponadto duże wartości estetyczne.

Historia

Według najstarszych wzmianek zachowanych w nowożytnych dokumentach, Wojtaszyce były własnością starego i znanego pomorskiego rodu szlacheckiego von Dewitz z Dobrej. Od 1756 r. wieś należała do Christiana von Holzendorf. Wdowa po Holzendorfie Juliana Levina Gratiosa z domu Benkendorf odsprzedała w 1781 r. Wojtaszyce na cztery lata Ottowi Gottliebowi von Ramin, który przekształcił majątek w alodium, tj. posiadłość ziemska nie podlegającą ograniczeniom wynikającym z prawa lennego. W 1874 r. właścicielką posiadłości ponownie została Juliana Levina Gratiosa von Holzendorf. Przez następne lata Wojtaszyce przechodzą z rąk do rąk. Właścicielami majątku byli kolejno: radca wojenno-skarbowy Georg Wilhelm von Hill od 1800 r., Friedrich Borchmann od 1819, Louis Hehn od 1842, Justus Pehlmann. Od 1846 r. W 1867 r. panem na Wojtaszycach został Carl Kannenberg, urodzony w Dobrzance (obecnie część miasta Dobra w powiecie łobeskim). Nie wiadomo jak wyglądała siedziba ziemiańska w Wojtaszycach w dawniejszych czasach. Według autorów dokumentacji parkowej, park krajobrazowy założony został już pod koniec XVIII w. na miejscu barokowego ogrodu. Rezydencję w Wojtaszycach zmodernizowano jednak znacznie w 2. poł. XIX w., kiedy to powstały również budynki gospodarcze. Nie są znane przekazy ikonograficzne dotyczące dworu z tego czasu, jednak na podstawie analizy form dzisiejszego pałacu można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, iż jego mury kryją w kondygnacji parteru pozostałości starszego obiektu. Wzniesiony w 2. poł. XIX w. dwór był parterowym budynkiem nakrytym dwuspadowym dachem z piętrowymi ryzalitami na osi fasady oraz elewacji ogrodowej. Nieznana jest data budowy dzisiejszego pałacu. Najbardziej prawdopodobne wydaje się, iż modernizacji starego dworu dokonał Carl Kannenberg w latach 1905-1914. Przemawia za tym wygląd bryły oraz charakter detalu architektonicznego. Jednak możliwe jest również, że budynek przebudował na pocz. lat 20-tych XX w. syn Karla, Erich Kannenberg. Świadczyć o tym mogą formy otworów okiennych o kształcie prostokątów leżących w elewacjach szczytowych oraz nieistniejących już okien ze szczeblinami pionowymi. Elementy te były bardzo popularne w architekturze lat 20-tych XX w. Możliwe więc, że pałac w Wojtaszycach jest przykładem architektury z lat 20-tych XX w., a z pozoru secesyjny detal powstał raczej pod wpływem art déco. Wiadomo, iż w architekturze siedzib ziemiańskich formy historyczne trwały do końca lat 30-tych XX w., natomiast modernizm przejawiał się jedynie w postaci pojedynczych motywów. Powstały w XX w. pałac prezentuje formy neobarokowo-secesyjne. Pierwotny dwór nadbudowano o jedną kondygnacje w części środkowej oraz nakryto okazałym dachem mansardowym. W 1920 r. właścicielem majątku został syn Carla, Erich Kannenberg. Wiadomo, że za jego rządów przebudowano budynki folwarczne. Charakterystyczny ryzalit jednego z budynków gospodarczych o pionowej szczelinowej dekoracji w elewacji jest świadectwem estetyki modernizmu.

Po wojnie dobra ziemskie w Wojtaszycach upaństwowiono i założono tutaj Państwowe Gospodarstwo Rolne. Od lat 70-tych XX w. Zakład Rolny w Wojtaszycach wschodził w skład kombinatu PGR w Dobrej. Jeszcze w latach 70-tych XX w. otwory okienne wypełniała charakterystyczna stolarka krosnowa ze szczeblinami pionowymi. Od 1991 r. majątkiem w Wojtaszycach zarządzała Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 1993 r. pałac został wydzierżawiony na ośrodek kolonijny. W latach 1996-1997 przeprowadzono remont w wyniku którego zniszczono cenną stolarkę okienną. Obecnie pałac jest własnością prywatną.

Opis

Pałac w Wojtaszycach położony jest w środkowej części wsi, po południowej stronie głównej drogi wiejskiej. Na wschód i południowy wschód od pałacu roztacza się park krajobrazowy. Od zachodu z rezydencją sąsiaduje zespół budynków gospodarczych dawnego folwarku. Pałac zwrócony jest elewacją szczytową do głównej drogi wiejskiej. Przed fasadą rozciąga się duży półokrągły skwer wydzielony masywnym, ceglano-drewnianym ogrodzeniem.

Pałac wzniesiony został w formach eklektycznych nawiązujących do baroku, secesji a nawet romanizmu (portal ganku wejściowego, biforium w szczycie ryzalitu wschodniego).

Budynek założony jest na rzucie prostokąta z gankiem wejściowym od frontu (tj. od zachodu) oraz tarasem widokowym od strony parku. Do krótszych elewacji przylega ponadto prostokątna dobudówka od południa oraz niewielki ryzalit owalny od północy. Bryła pałacu odznacza się w porównaniu z innymi siedzibami ziemskimi na Pomorzu stosunkowo nietypową formą. Parterowy budynek z piętrowymi ryzalitami pozornymi - szerokim od front i nieco węższym od parku, nakryto wysokim dachem mansardowym podwyższonym nad ryzalitem frontowym. Naczółki dachu zaakcentowano niewielkimi facjatami przeprutymi rzędem prostokątnych okienek. W połaciach dachu rozmieszczono lukarny. Ryzalit pozorny od wschodu nakryto osobnym dachem mansardowym, zaś dobudówkę południową - niskim dachem pulpitowym. Na dachu ganku wejściowego mieści się taras widokowy.

Pałac jest budynkiem murowanym z cegły, otynkowanym. Cokół ganku wejściowego wymurowano z prostokątnych ciosów kamiennych. Gładkie elewacje budynku przepruto szeregiem okien, na parterze są w większości dwudzielnych, zamkniętych łukiem odcinkowym o niskiej strzałce, na wyższych kondygnacjach zróżnicowanych pod względem kształtów i wielkości. Na szczególną uwagę zasługują okna w górnych partiach elewacji szczytowych, mające formę prostokątów leżących, co można uważać za przejaw wczesnego modernizmu. Siedmioosiowy ryzalit pozorny pośrodku jedenastoosiowej fasady zwieńczony został owalnym naczółkiem. Cokół zwyodrębniono tynkiem fakturowym o poziomej pasowej dekoracji w formie równomiernych żłobień. Trzyosiowy ganek wejściowy przepruto dużymi oknami zamkniętymi łukami o wysokiej strzałce. Wejście na osi zaakcentowano półkoliście zamkniętym portalem z kolumnami dźwigającymi wysoki szczyt o załamanych, lekko wklęsłych ramionach. Podstawę szczytu, nad kapitelami kolumn tworzą secesyjne motywy prostokątnych spirali. Cokół ganku akcentuje mur kamienny ułożony z różnej wielkości prostokątnych ciosów kamiennych o nieopracowanym licu. Środek elewacji tylnej akcentuje trzyosiowy ryzalit pozorny zwieńczony szczytem o wklęslo-wypukłym obrysie. Szczyt przepruwa duże, pełnołukowe biforium z kolumienka pośrodku. Usytuowane na tarasie wejście akcentuje portal zwieńczony wspartym na parach gładkich lizen wielobocznym szczytem, o polu wypełnionym gęstym roślinnym ornamentem. Pośrodku trzyosiowej elewacji szczytową od północy (od strony drogi) znajduje się owalny ryzalit, którego płyciny podokienne zdobi gęsta ornamentalna dekoracja o motywie maszkaronów i wici roślinnej tworzących obramienie owalnych kartuszy. Dekoracja o podobnym charakterze wypełnia pole fryzu w zwieńczeniu ryzalitu. Również w górnej części południowej elewacji szczytowej, płyciny nad dużym, trójdzielnym, półkoliście zamkniętym oknem wypełnione zostały gęstą dekoracją roślinną. Zachodnią i wschodnią elewację dobudówki południowej zwieńczono attyką stylizowaną na balustradę. W otworach okiennych pałacu zachowała się jedynie częściowo oryginalna stolarka okienna, jest ona jednak pozbawiona szczeblin.

Wnętrza pałacu są dwu- i półtraktowe z korytarzem po środku, oraz amfiladowym układem pomieszczeń. Część środkową zajmują dwa reprezentacyjne pomieszczenia: sień wejściowa od frontu oraz dawny salon ogrodowy z tyłu. Komunikację pionową zapewniają schody usytuowane w korytarzu. Na szczególną uwagę zasługuje wystrój sieni wejściowej, na który składają się opracowanie sufitu imitującego strop belkowy, boazeria oraz stolarka okienna.

Obiekt jest własnością prywatną, dostępny na zewnątrz.

Oprac. Radosław Walkiewicz, 21.05.2015 r.