Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół kościoła parafialnego pw. św. Wojciecha - Zabytek.pl

zespół kościoła parafialnego pw. św. Wojciecha


kościół XIV - XVII Wojciechowice

Adres
Wojciechowice, 61

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. opatowski, gm. Wojciechowice

Dobrze zachowane gotyckie nawa i prezbiterium, polichromie Wojciecha Gersona na ścianach prezbiterium.

Historia

Parafia w Wojciechowicach wzmiankowana była po raz pierwszy w 1326 r., nie wiadomo jednak, jak wyglądał istniejący wówczas kościół. Zachowaną w swoim zrębie do dziś świątynię fundował w 1362 r. Wojsław herbu Wilczekosy, kanonik sandomierski. W pierwotnym kształcie przestrzennym kościół przetrwał do pierwszej połowy XVII w., kiedy do pn. ściany nawy dostawiono obszerną kaplicę pw. MB z kryptą, fundacji Hermolausa Ligęzy i jego rodziny, mającą zapewne pełnić funkcję rodowej kaplicy grobowej. W drugiej połowie tegoż stulecia zbudowano dwie małe zakrystie przy pn. ścianie prezbiterium, a około 1870 r. do elewacji zach. dostawiona została niska kruchta wejściowa. Około lat 1885-1887 prace remontowe i restauracyjne w świątyni prowadził niezwykle zasłużony dla parafii ks. Władysław Fudalewski, zapalony historyk i regionalista, który wzniósł również w narożach muru cmentarnego dzwonnicę (w jej przyziemiu urządził kaplicę św. Magdaleny, po 1980 r. pełniącą funkcję salki katechetycznej) oraz niewielką kaplicę przedpogrzebową pw. św. Józefa, która stała się wkrótce ossuarium. W 1891 r. sławny malarz Wojciech Gerson, którego gościł w Wojciechowicach ks. Fudalewski, ozdobił gotyckie prezbiterium polichromią z wizerunkami świętych; te cenne malowidła konserwowano w latach 1957-1960. W 1987 r. prowadzono prace restauracyjne przy elewacjach kościoła.

Opis

Zespół kościelny zajmuje plateau niewielkiego wzgórza w pn. części wsi. Murowana z kamiennego ciosu świątynia była pierwotnie obiektem wzniesionym na rzucie o romańskich jeszcze nawiązaniach, złożonym z prostokątnej nawy i jednoprzęsłowego, zamkniętego prostą ścianą prezbiterium. Ten najstarszy „trzon” budowli nakryty jest wysokimi dachami dwuspadowymi. Ma otynkowane ściany, ale uwidocznione są na nich stylowe gotyckie detale kamienne zamurowanych otworów: ostrołukowy portal na pd. ścianie nawy i takież okno z maswerkiem w ścianie wsch. prezbiterium, służące dzisiaj jako nisza, w której stoi figura MB. Dostawiona przez Ligęzów kaplica, przekryta spłaszczoną kopułą na pendentywach, zwieńczoną latarnią, otwarta jest do nawy arkadą. Nad prezbiterium rozpięte jest sklepienie krzyżowo-żebrowe ze zwornikiem, na którym widoczny jest herb fundatora, zachował się też oryginalny ostrołukowy łuk tęczowy z kamiennych ciosów. Zaskakuje natomiast, zapewne wtórne, nakrycie nawy - zwykły płaski sufit z fasetą. Polichromie Wojciecha Gersona na ścianach prezbiterium, a także malowidła zdobiące kaplicę Ligęzów oraz nawę sprawiają, że wnętrze kościoła mieni się światłem i barwami.

Stojąca w pn.-zach. narożniku muru cmentarnego dzwonnica, zaopatrzona w stosowną inskrypcję ks. Fudalewskiego, zbudowana jest z łamanych kamieni, o powierzchniach licowych starannie przyciosywanych i wygładzonych, a także z cegły, która ma znaczenie wyłącznie dekoracyjne. Nakryta dachem namiotowym, zwieńczonym latarnią, prezentuje dość typowy przykład historyzującej architektury końca XIX w.

Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym z proboszczem.

oprac. Aleksandra Ziółkowska, 04-12-2015 r.

Rodzaj: kościół

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_ZE.22308, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_ZE.906