Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko Okres wczesnośredniowieczny Włodzienin

Adres
Włodzienin

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. głubczycki, gm. Branice

Grodzisko stożkowate we Włodzieninie jest pozostałością średniowiecznej, być może wiejskiej siedziby rycerskiej, posadowionej przy historycznej drodze prowadzącej ze Śląska na Morawy.

Grodzisko to mając czytelną formę terenową, jest ważnym elementem krajobrazu kulturowo-przyrodniczego Płaskowyżu Głubczyckiego w dorzeczu rzeki Troi, wzbogacającym wiedzę współczesnych o średniowiecznym osadnictwie, jego zasięgu i szczególnym charakterze rezydencjonalno-strażniczo-obronnym.

Usytuowanie i opis

Grodzisko zlokalizowane jest w południowo-zachodniej części wsi, na cyplu południowej, wysokiej, nadzalewowej terasy rzeki Troi. Od strony wschodniej obiektu przebiega droga ku granicy państwa, a od strony południowo-zachodniej droga gruntowa. Około 100 m na wschód położone jest grodzisko nr 2 z ruiną kościoła pw. Św. Mikołaja i starym cmentarzem. Obiekt zlokalizowany jest we wschodniej części dz. gr. nr 388.

Opis stanowiska: grodzisko ma kształt owalu o wymiarach całkowitych około 120 m x 100 m, z majdanem pierwotnie w formie płaskiego stożka o kształcie zbliżonym do czworoboku z zaokrąglonymi narożami o średnicy około 65 m. Obiekt otoczony był fosą i prawdopodobnie wałem. Obecnie elementy te są zniszczone i zniekształcone: stożek został w dużej części zniwelowany, głęboka niegdyś fosa otaczająca majdan została w czasach nowożytnych częściowo zasypana, a wały rozorane. Ciekawym elementem jest czytelny w terenie bardzo głęboki szeroki rów, sztucznie przekopany, który być może jest fosą wzmacniającą obronę grodziska od strony zachodniej i południowo-zachodniej. 

Historia

Obiekt był penetrowany powierzchniowo w okresie przedwojennym przez archeologów niemieckich m.in. M. Hellmicha i G. Raschkego, w 1962 r. przez M. Gedla i w 1981 r. przez W. Blajera z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1970 r. rozpoznanie powierzchniowe i sondażowe grodziska wykonał dr Michał Parczewski z  Uniwersytetu Jagiellońskiego. W wyniku tych prac badacze określili chronologię obiektu na okres wczesnośredniowieczny i średniowieczny. W 2012 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół archeologów pod kierunkiem dr Marty Połtowicz-Bobak z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Na archiwalnej mapie z 1928 r. obiekt określony jest jako Schweden Schanze (niem.), a w archiwaliach jako Kleine Schanze. 

Stan i wyniki badań archeologicznych

Grodzisko było rozpoznawane powierzchniowo w okresie międzywojennym m.in. przez M. Hellmicha i G. Raschkego i powojennym przez M. Gedla i W. Blajera. W 1970 r. inwentaryzację obiektu i badania sondażowe przeprowadził M. Parczewski. Znalazł on kilkadziesiąt fragmentów naczyń koloru szarego, kawałki cegieł oraz grudki polepy. Stwierdził, że warstwa kulturowa na majdanie ma miąższość kilkunastu centymetrów, na krawędzi stożka od około 20 cm do 150 cm, a w fosie określił warstwę zasypową o miąższości około 3 m. Badacze określili chronologię grodziska na okres wczesnośredniowieczny i średniowieczny. W otoczeniu obiektu znajdowano fragmenty naczyń kultury łużyckiej. W 2012 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół archeologów pod kierunkiem M. Połtowicz-Bobak wraz ze studentami z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Nie znalazła ona ruchomych zabytków archeologicznych, ale potwierdziła formę terenową tego grodziska. Pomimo widocznych zniszczeń przez różnorodne prace ziemne, obiekt czytelnie rysuje się w terenie, zachowany jest dobrze. Dawny (stożek) majdan ma obecnie kształt lekko pofalowanej zniszczonej wykopami płaszczyzny, niewiele wyniesionej nad poziom otoczenia. Obszar grodziska (majdan i fosa) i jego bezpośrednie otoczenie porośnięte jest drzewami i krzewami. W 1990 r. wykonano plan warstwicowy grodziska.

Grodzisko położone jest na gruntach gminnych w południowej części Włodzienina, po zachodniej stronie drogi prowadzącej w kierunku południowym ku granicy państwa, naprzeciw grodziska z ruinami kościoła. Zlokalizowane jest bezpośrednio przy drodze, ma kształt prawie płaskiego stożka otoczonego fosą. Po południowej stronie grodziska utworzono teren Parku Historycznego „Włodzienin”, a obok niego wiedzie trasa turystyczna. 

Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 06.05.2020 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.7633, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.3319005