Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

szpital, ob. dom - Zabytek.pl

szpital, ob. dom


budynek użyteczności publicznej poł. XIX w. Wilkanów

Adres
Wilkanów, 138B

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Bystrzyca Kłodzka - obszar wiejski

Szpital, obecnie dom nr 138 lub 138b o wartościach historycznych i naukowych.To jedyny zachowany na Śląsku i Ziemi Kłodzkiej wiejski szpital-przytułek, zapewne o nowożytnej genezie.

To też unikatowy przykład nowożytnego, okazalszego, wiejskiego, drewnianego domu podcieniowego z gankiem na piętrze. Budynek szpitala również o wartościach artystycznych, o dobrych proporcjach, budowany w nawiązaniu do budownictwa murowanego przełomu XVIII i XIX w. i tradycji baroku (zwarta bryła, geometria dachu).

Historia

Od średniowiecza zakładane w miastach, a od XVI w. w miasteczkach oraz w niektórych wsiach szpitale-przytułki dla biednych. To wynik potrzeb oraz wyraz chrześcijańskiej pobożności i miłosierdzia. Szpitale wiejskie fundowane najczęściej przez szlachtę lub przez proboszczów w ramach ich działalności duszpasterskiej i opieki nad ubogimi. Szpitale zakładane dla określonej liczby podopiecznych określonej w fundacjach, ponieważ środki finansowe przeznaczane nie tylko na wzniesienie budynku szpitalnego ale też i na utrzymywanie szpitala. W latach 30. XIX w. szpitale-przytułki w wielu wsiach Ziemi Kłodzkiej. Budowane najczęściej z drewna, w konstrukcji zrębowej, jak i pozostała zabudowa wiejska, ze względu na surowszy, górski klimat Ziemi Kłodzkiej. Nie wiadomo jak długa historia szpitala w Wilkanowie i kto jego fundatorem. Obecny szpital wzniesiony na pocz. XIX w. Usytuowany na skraju siedliska wsi, podobnie jak szpitale miejskie — poza murami miejskimi i na obrzeżach miast. Szpital w Wilkanowie zbudowany jako dwukondygnacjowy, tak jak w czasach nowożytnych wznoszone na terenie wsi mieszkalne budynki folwarczne, sołeckie, plebanie i gospody. Budynki te wznoszone nieraz jako podcieniowe, z gankami na poziomie piętra, i taki typ budynku stosowany powszechnie, m.in. na Śląsku, co najmniej od XVIII w. Bryła i geometria dachu szpitala w Wilkanowie, z wklęsłymi połaciami dachowymi kształtowana w duchu baroku. Budynek częściowo przebudowany i rozbudowany po 1945 r.

Opis

Budynek szpitala wzniesiony w konstrukcji zrębowej, na tynkowanej podmurówce, bielony. Zbudowany na planie prostokąta, dwutraktowy, dwukondygnacjowy. Podcieniowy z gankami. W elewacji frontowej i tylnej, na poziomie piętra posadowione na krańcach belek stropowych przyziemia drewniane ganki o konstrukcji szkieletowej. Ich balustrady odeskowane. Konstrukcja ganków usztywniona słupami zespolonymi z okapami dachu. Budynek nakryty czterospadowym, wysokim dachem z wysuniętymi okapami opartymi na krańcach belek stropowych piętra. Dłuższe okapy nad gankami. W elewacjach prostokątne otwory w listwowych, drewnianych obramieniach. Nadproże otworu wejściowego w elewacji frontowej, na poziomie piętra i ganku ozdobione zaciosem. W tym otworze wejściowym drzwi opierzone.

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 31-12-2015 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Lesław Wzorek.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.78806