Historia

Cystersi czerpali dochody z Wierzbnej już od XIV wieku. Sama wieś została zakupiona przez cystersów z Krzeszowa w 1585 r. i stała się ośrodkiem gospodarczym klucza obejmującego sąsiednie wsie Bożanów i Kalno oraz Grodziszcze i Książnicę. Budowę w 4. ćw. XVII w. dworu dla przeora przepisywano mistrzowi murarskiemu Martinowi Urbanowi. Dwór wzniesiono z wykorzystaniem murów starszej siedziby szlacheckiej, późnośredniowiecznych z w. XV i pochodzących z XVI w. Po sekularyzacji w 1810 dwór przebudowany na pałac dla rodziny von Waldenburg, z tego czasu neogotycka dekoracja i dobudowany na pocz. XX wieku od pd. balkon. Uszkodzony w 1945 r., opuszczony, obecnie zabezpieczony.

Opis

Trójskrzydłowy budynek na rzucie podkowy, 2-kondygnacyjny, kryty dachem 4-spadowym. Elewacje podzielone pasowymi gzymsami, z boniowanymi lizenami na pierwszej i toskańskimi pilastrami na drugiej kondygnacji, w skrzydle pn.-zach. neogotyckie obramienia bocznego wejścia. Główne skrzydło z centralną sienią i schodami w narożu, wnętrza przesklepione, na drugiej kondygnacji sala reprezentacyjna.

Od zach. dwór sąsiaduje z imponującą ruiną dawnego klasztoru, wzniesionego w końcu XVII w., barokowego, 2-kondygnacyjnego, o 18-osiowej dłuższej elewacji i 2-osiowej krótszej, z częściowo zachowanymi sklepieniami przyziemia.

Na pd.-wsch. od założenia, przy dawnym młynie, ruina nowożytnej wieży wodnej, wzniesionej przez cystersów w końcu XVII wieku, remontowanej w 1935 r. (wówczas na elewacji umieszczono płaskorzeźbę z portretem pisarza Paula Kellera).

Zabytek dostępny jedynie z zewnątrz.

Oprac. Krzysztof Czartoryski, OT NID we Wrocławiu, 27.10.2014 r.