Historia

Kościół w Wierzbnej po raz pierwszy wzmiankowany w 1283 r. Za datę wzniesienia przyjmuje się lata 1230-1250. Nawa romańskiej budowli przesklepiona w 2 poł. XV w., z tego czasu zachowane freski w dawnym prezbiterium. Z fundacji cystersów z Krzeszowa, mających w Wierzbnej przeorat, kościół rozbudowany w latach 1729-1730 przez mistrza murarskiego Christopha Koehlera ze Świdnicy z wykorzystaniem murów wcześniejszego, nowożytnego klasztoru. Modernizowany w 2. poł. XIX w., remontowany w latach 1962-1969.

Opis

Pierwotny, orientowany kościół późnoromański, pełni obecnie funkcję kaplicy, empory organowej i zakrystii. Jest to budowla 1-nawowa, 2-przęsłowa, kryta późnogotyckim sklepieniem gwiaździstym. 1-przęsłowe prezbiterium, kryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zakończone jest absydą. Od zachodu przylegają dwie wieże na planie kwadratu, zwieńczone barokowymi hełmami cebulastymi. We wnętrzu dawnego prezbiterium zachowane polichromie z poł. XV w. Nawa dawnego kościoła otwarta do nawy obecnego wybitą w ścianie północnej arkadą. Zachowany kamienny, dwuramienny portal zachodni oraz biforia w wieżach i zachodnim szczycie nawy. Pomiędzy wieżami kaplica Grobu Świętego.

Obecny kościół jest barokową nawą dostawioną do północnej ściany dawnego kościoła. Nawa 4-przęsłowa, ze słabo wyodrębnionym 1-przęsłowym prezbiterium od północy, w układzie baldachimowym, z rozdzielonymi gurtami sklepieniami żaglastymi wspartymi na przyściennych przyporach z ukośnymi lizenami. Wyposażenie barokowe, przeniesione z kościoła opackiego w Krzeszowie, ołtarze i ambona wykonane przez warsztat Georga Schröttera, w ołtarzu głównym obraz z 1678 Michaela Willmanna Koronacja NMP przez Trójcę Świętą, prospekt organowy z przełomu XVIII/XIX w. Freski na sklepieniu namalowane w 1735 r. przez Frantza Heigla, gruntownie przemalowane w 1902.

Kościół usytuowany w centrum wsi na wzniesieniu, stanowi dominantę widokową okolicy. Od zach. sąsiaduje z pałacem, do 1810 roku siedzibą przeora cystersów z Krzeszowa (zabezpieczony, nieużytkowany) i ruiną dawnego klasztoru. Otoczony kamiennym murem z bramą wjazdową, wyznaczającymi teren dawnego ogrodu.

Kościół dostępny z zewnątrz. Możliwość oglądania wnętrza przez ażurową kratę i podczas nabożeństw.

Oprac. Krzysztof Czartoryski, OT NID we Wrocławiu, 27.10.2014 r.