Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Wełna, 12

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. obornicki, gm. Rogoźno - obszar wiejski

Zespół pałacowy w Wełnie uznawany jest za jedną z najbardziej interesujących rezydencji barokowych w regionie.

Na szczególną uwagę zasługuje wyjątkowe w Wielkopolsce rozplanowanie wnętrz pałacu z dwiema owalnymi salami. W zespole wyróżnia się również wzniesiony na planie łuku budynek pierwotnie oficyny, a później - spichlerza.

Historia

Pałac został zbudowany po 1762 r. dla Jana Franciszka Rostworowskiego, starosty żytomierskiego wg projektu nieznanego architekta. W pierwszej połowie majątek należał do rodziny Grabowskich, by pod koniec wieku przejść w ręce niemieckie, w których utrzymywał się do 1939 r. Po II wojnie światowej przejęty przez skarb Państwa na mocy ustawy o dobrach martwej ręki.

Oficyna mieszkalna wzniesiona została w 3 ćw. XVIII wieku. Na pocz. XIX w. układ parteru został przebudowany i nadbudowany piętrem. Na pocz. XX w. wymienione zostały stropy, a wnętrza - ponownie przebudowane. Mieszkalna funkcja budynku zmieniła się na gospodarczą - oficyna użytkowana była jako spichlerz oraz magazyn.

Opis

Zespół pałacowy w Wełnie położony jest w północno-zachodniej części wsi, przylegając od wsch. do drogi łączącej go z drewnianym kościołem. Pałac usytuowany jest na stoku wyniesienia zbiegającego łagodnie ku malowniczej dolinie rzeki Wełny. Zgodnie ze zwyczajem budynek ustawiony jest na godzinę 13.00. Na północ od pałacu usytuowana jest oficyna pałacowa i zamknięty przez nią od południa dziedziniec folwarczny, na południe- zabudowa wsi i kościół parafialny.

Pałac jest murowany z cegły, tynkowany, kryty dachem dwuspadowym z papy. Wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta, 13-osiowy, wysoko podpiwniczony, pierwotnie parterowy. Po obu stronach elewacji wzdłużnych, na osi środkowej, znajdują się 3-osiowe owalne ryzality. Pierwotnie budynek był zwieńczony mansardowym lub łamanym dachem czterospadowym. W XIX wieku dobudowano partię mezzonina i wykonano obecny dach, a nad ryzalitami wzniesiono wystawki, kryte osobnymi, dwuspadowymi dachami. Wtedy wzmocniono też naroża budynku przyporami. Artykulację wertykalną stanowią lizeny ujmujące otwory okienne, artykulację horyzontalną gzyms kordonowy wydzielający mezzonino. Okna przyziemia zbliżone do kwadratu, okna pierwszej kondygnacji w kształcie wysokich stojących prostokątów, zamkniętych odcinkiem łuku, nad nimi gzyms odcinkowy; okienka poddasza wąskie, zdwojone. Okna w ryzalicie frontowym i w wystawce nad nim zamknięte odcinkiem koła. W ryzalicie frontowym mieści się okrągła sień. Elewacja szczytowa południowa, 1-osiowa, ze schodami zewnętrznymi. W ryzalicie ogrodowym w przyziemiu sala terrena, nad nią owalny salon. Do elewacji ogrodowej przylegają zewnętrzne, dwubiegowe, murowane schody o pełnych balustradach, prowadzące na taras i do salonu. Pomieszczenia przyziemia sklepione, pomieszczenia górne przykryte drewnianymi stropami.

Oficyna mieszkalna, usytuowana na zachód od pałacu, wytycza południowy kraniec podwórza folwarcznego. Późnobarokowa z 3. ćw. XVIII w. Wzniesiona na rzucie wydłużonego prostokąta wygiętego w łuk, murowana z cegły, tynkowana. Pierwotnie parterowa, po nadbudowie pietra w XIX w. dwukondygnacyjna. Fasada jedenastoosiowa, rozczłonkowana na obu kondygnacjach pilastrami. Na parterze drzwi i okna zamknięte półkoliście, z archiwoltami, których klucze związane z owalnymi oknami znajdującymi się powyżej. W górnej kondygnacji okna i wnęki zamknięte półkoliście. Narożniki elewacji lekko zaokrąglone. Elewacja tylna i boczne pozbawione podziałów i okien. Elewacja od strony podwórza ma charakter gospodarczy. Wnętrza zostały całkowicie przebudowane.

Oprac. Tomasz Łuczak, 31.10.2014 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.163074, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.161469