Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy


kościół 1754 - 1755 Wejherowo

Adres
Wejherowo

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. wejherowski, gm. Wejherowo (gm. miejska)

Kościół parafialny stoi na miejscu pierwotnego kościoła wotywnego ufundowanego przez Jakuba Wejhera, ma znaczenie symboliczne i historyczne dla miasta Wejherowa.

Jest to kościół najstarszej parafii w mieście.

Historia

Pierwszy kościół postawił w 1643 r. Jakub Wejher, który jako votum wdzięczności za ocalenie od śmierci pod zwałami gruzu pod twierdzą Biała koło Smoleńska w 1634 r. ślubował wybudowanie kościoła pod wezwaniem Świętej Trójcy. Kościół Św. Trójcy i św. Franciszka - tak brzmiało pierwsze podwójne wezwanie - stanął w osadzie Wejherowska Wola, która 1650 roku przywilejem królewskim Jana Kazimierza otrzymała prawa miejskie przyjmując nazwę Wejherowo (Wejheropolis). Pierwszy wejherowski kościół był konstrukcji szkieletowej). Do 1651 roku msze święte i w nabożeństwa odprawiali w nim także wejherowscy franciszkanie do czasu erygowania kościoła klasztornego. W latach 1754-1755 hrabia Piotr Przebendowski na miejscu starego kościoła farnego ufundował murowany z cegły barokowy kościół. Nowa świątynia otrzymała rokokowy wystrój. Pod posadzką obecnego kościoła zachowały w dużym stopniu fundamenty oraz krypta dla 14 proboszczów parafii. Kolejna przebudowa miała miejsce w latach 1927-1929. Ksiądz prałat Edmund Roszczynialski rozbudował wyższą część wraz z prezbiterium. Zrezygnowano z pierwotnego pomysłu budowy nowego kościoła i jedynie rozbudowano istniejący. Projekt rozbudowy jest autorstwa architekta miejskiego Stanisława Świątkiewicza, który także nadzorował prace. Wykonawcami byli w większości lokalni polscy przedsiębiorcy budowlani, jedynie bardziej specjalistyczne roboty wykonały firmy z Poznania, Krakowa i Niemiec. Kaplicę św. Antoniego wymalowała duńska malarka, Inger Berchsenius. Wykonano również nowe witraże. Kościół konsekrował w 1928 r. bp Wojciech Okoniewski. W uroczystości uczestniczył także ewangelicki patron kościoła, hr. Henryk Keyserlingk.

Opis

Kościół stoi w centrum miasta, w południowo-zachodnim narożu rynku wejherowskiego. Bryła kościoła składa się z dwóch różnych części: barokowej części północnej oraz monumentalnie rozbudowanej w XX wieku części południowej. Dobudowano transept z kruchtami oraz trójbocznie zamknięte prezbiterium, co spowodowało, że bryła uzyskała eklektyczną formę. Barokowa część kościoła jest wzniesiona na rzucie prostokąta, kryta jest dachem dwuspadowym. Całość wieńczy osadzona od północy wieża o kwadratowym obrysie. Zwieńczona jest barokowym hełmem obitym blachą. Przy elewacji północnej trójdzielna kruchta o zróżnicowanej bryle nakryta jest odrębnymi zadaszeniami - również blaszanymi. Powyżej kruchty w elewacji północnej umieszczono nisze, w których postawiono dwie drewniane rzeźby polichromowane, przedstawiające figury świętych Piotra i Pawła. Obecnie figury te przeniesiono do wnętrza, a w niszach ustawiono ich kopie. Elewacje boczne z boniowaniem na narożach wieńczy fryz opaskowy i profilowany gzyms. Przy elewacji zachodniej znajduje się kaplica. We wnętrzu zachowały się zabytkowe ołtarze oraz rokokowe ambona, chrzcielnica, obraz ukrzyżowania z 1629 r. szkoły Rubensa, żyrandol mosiężny, ręcznie kuty z orłem polskim. Organy trzyczęściowe są firmy Goebla z Gdańska (połączone elektrycznie). Witraże w starym kościele są darem księdza prałata Dąbrowskiego, wykonane w XIX w. w Berlinie. Ostatni po prawej stronie dokomponował Stanisław Powalisz z Poznania. On też dokonał rekonstrukcji zniszczonego witrażu świętego Antoniego w kaplicy, dawniejszej zakrystii. Witraże w południowej części kościoła są wykonane w Quedlinburgu, w prezbiterium według projektu profesora Wacława Szczeblewskiego z Gdyni.

Do zespołu kościoła parafialnego należy pierwotny mur cmentarny, niegdyś wydzielający teren wokół pierwszego farnego kościoła, obecnie zachował się jedynie zachodni odcinek muru nie usunięty podczas kolejnych rozbudów. Jest on w linii prostej równolegle ustawiony wzdłuż elewacji zachodniej kościoła. Mur ceglany, z rzędem głębokich wnęk zamkniętych łukiem odcinkowym, z bramą wejściową. Mur kryty dachem pulpitowym z dachówki holenderki, wtórnie otynkowany w latach 1963-1964. Mur jest w bardzo złym stanie.

Zabytek dostępny.

Oprac. Dorota Hryszkiewicz-Kahlau, OT NID w Gdańsku, 16.12.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.45832, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.283915