Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Antoniego - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. św. Antoniego


kościół 1635 r. Waszkowo

Adres
Waszkowo

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. gostyński, gm. Poniec - obszar wiejski

Kościół w Waszkowie zbudowany w latach 1606-1609 i 1635 jest przykładem XVII-wiecznej architektury sakralnej z terenu Wielkopolski.

Stanowi świadectwo wielokulturowej historii regionu.

Historia

Kościół w Waszkowie został wybudowany w 1609 roku przez Bartłomieja Zawadzkiego, po utracie przez ewangelików świątyni w pobliskim Poniecu. Pierwszym duchownym był Valerius Cornelius, następni duchowni pochodzili z Kościoła czeskobraterskiego w Lesznie (Jakob Memoratus oraz Jakob Wolfagius). Reformowana parafia w Waszkowie była przez cały okres swojego istnienia związana z odległym o niecałe 20 km ośrodkiem ewangelicko-reformowanym w Lesznie. Kościół został podpalony podczas wojen szwedzkich i odbudowany w 1635 r. w formie w jakiej pozostaje do dzisiaj. W 1635 r. parafię odwiedził Jan Amos Komeński wygłaszając tu kazanie o opętaniach. W 1678 r. w Waszkowie powstała parafia luterańska, która współużytkowała kościół. Ewangelicy reformowani byli temu niechętni i przystali na to jedynie z powodu żądania właściciela Krzysztofa Unruga. Każda z parafii nazywała ten sam budynek w inny sposób: luteranie mówili o kościele św. Piotra, reformowani o kościele św. Jakuba. Konflikty trwały do 1864 r., kiedy to zbudowano nowy kościół luterański w Poniecu. Kościół odnowiono w 1934 r. W 1998 roku przeprowadzono remont dachu, w miejsce chorągiewki zerwanej przez wichurę umieszczono krzyż.

Opis

Kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego w Waszkowie usytuowany jest na pn. - wsch. skraju wsi, odsunięty od zabudowań, na zadrzewionej parceli otoczonej parkanem i rowem od str. pd. - wsch. Budynek kościelny znajduje się na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego. Jest świątynią zbudowaną na planie prostokąta, orientowaną, murowaną z cegły i kamieni, otynkowaną. Bryła zwarta, jednokondygnacjowa, nakryta dachem dwuspadowym z kwadratową wieżyczką na sygnaturkę, na której pierwotnie znajdowała się chorągiewka z datą budowy i odnowienia kościoła a obecnie znajduje się krzyż. Arkadowe wejścia na osi od zachodu i południa. Elewacja wschodnia z ostrołukowym oknem na osi i drewnianym szczytem z desek na zakładkę. Elewacje północna i południowa trójosiowe z trzema ostrołukowymi otworami okiennymi w opasce z kluczem. Elewacja zachodnia z otworem drzwiowym na osi w przyziemiu, zamkniętym łukiem koszowym, ze szczytem z drewnianych desek na zakładkę. Wewnątrz - nowy strop kasetonowy. Na wyposażenie świątyni składa się barokowy chór muzyczny z 1 połowy XVIII wieku z organami obecnie nieczynnymi, wsparty na kwadratowych słupach, drewniane, barokowe empory, wsparte na kwadratowych i okrągłych słupach, ciągnące się wzdłuż południowej i zachodniej ściany, barokowa chrzcielnica z 1 poł. XVIII w., szafa na sprzęty liturgiczne. Zachowała się również posadzka pochodząca prawdopodobnie z XVIII w. oraz ambona drewniana z XVII w. Wokół świątyni znajdował się cmentarz grzebalny miejscowej gminy ewangelickiej. Pozostała z niego kamienna płyta nagrobna rodziny Goldmanów z roku 1761 i druga o zatartych napisach i ornamencie. Zachowały się również dwie płyty nagrobne z XIX wieku. Płyt cmentarnych użyto częściowo po II wojnie światowej do wykonania prowadzących do kościoła schodków. Obecnie kościół jest rzymskokatolicki i jest filią parafii w Poniecu.

Zabytek dostępny w czasie mszy.

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 28-06-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.154947, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.70964