Stanowi przekaz edukacyjny o antywojennym charakterze.

Historia

Mogiła ludności cywilnej wyznania mojżeszowego ma związek z wydarzeniami II wojny światowej. Tuż po jej zakończeniu w miejscu zbiorowego grobu odsłonięto pomnik z napisem „Tu spoczywają Żydzi zamordowani przez faszystów”. W publikacji z 1970 r. pod hasłem „Wąsosz”: „w czerwcu 1941 r. żołnierze Wehrmachtu zamordowali na kolonii Bolesława Lenczewskiego ok. 250 Żydów z Wąsoszy. Zwłoki zakopano na miejscu kaźni w rowie przeciwczołgowym”. W 1995 r. staraniem mieszkańców Wąsosza stary pomnik usunięto i zastąpiono go nowym. Śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej w sprawie mordu w Wąsoszu trwa od 2006 r. (sprawdzany jest również wątek udziału w pogromie Polaków). Wg ustaleń IPN pogrom miał miejsce 5 lipca 1945 roku.

Opis

Zbiorowa mogiła jest usytuowana poza zabudową, pośród pól uprawnych przy polnej drodze do Niećkowa (po jej zach. stronie). Na planie wydłużonego prostokąta, ogrodzenie stanowią prostopadłościenne słupki połączone stylizowanym na drut kolczasty łańcuchem. Centralnie usytuowany pomnik w formie macewy zwieńczonej menorą. Część środkową, ażurową, wypełnia Gwiazda Dawida. Poniżej wmurowana jest miedziana tablica memoratywna w języku hebrajskim i polskim: TU SPOCZYWAJĄ PROCHY/ 250 ŻYDÓW/ BESTIALSKO/ ZAMORDOWANYCH/ W CZERWCU 1941/ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

oprac. Iwona Górska, OT NID w Białymstoku, 22-10.2014 r.