Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica - Zabytek.pl

Adres
Warszawa, Piwna 53

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. Warszawa, gm. Warszawa

Obiekt jest przykładem warszawskiej kamienicy staromiejskiej, której forma ukształtowała się ewolucyjnie wraz z rozwojem miasta, a o obecnym wyglądzie zadecydowała powojenna odbudowa.

Historia

Kamienica wg tradycji była błędnie uznawana za siedzibę szpitala św. Łazarza. Budynek początkowo drewniany zajmował dłuższą działkę niż obecnie. Wiadomo, że pod koniec XVI w. był własnością rajcy i złotnika Walentego Korwina. Od 1618 r. należał do jego zięcia Stanisława Czarnockiego, a po 1620 r. do pokojowca królewskiego Feliksa Pacanowskiego. W 2 poł. XVII w. dom był wydzierżawiany przez miasto m. in. krawcom Andrzejowi Burzy, a następnie Tomaszowi Żuczkiewiczowi. 9 czerwca 1669 r. spłonął w pożarze Warszawy. W l. 1670 - 71 posesja została przekazana Bractwu Miłosierdzia prowadzącemu szpital św. Łazarza, jako zwrot pożyczki udzielonej miastu w 1656 r., oraz po spłaceniu innego wierzyciela Jana Andryszkiewicza. Kamienicę odbudowano wówczas jako częściowo murowaną. Miała stanowić zabezpieczenie finansowe kapelana Bractwa i w związku z tym została libertowana, czyli uwolniona od obowiązku zakwaterowania przyjezdnych. W 1728 r. została przebudowana z funduszy podczaszego podolskiego Władysława Wawrzyńca Juszyńskiego, o czym informowała niezachowana tablica. Murowany dom zyskał formę trzykondygnacyjną z trzyosiową fasadą od strony ul. Piwnej i dziesięcioosiową elewacją od ul. Wąski Dunaj. W 1768 r. był odnawiany. W 1825 r. wymieniano go jeszcze jako własność szpitala, a w 1844 r. należał do Śliwińskich następnie Kuczyńskich i Siemiatyczów. Przed 1872 r. budynek został przekształcony. Dobudowano do niego m in. czwartą kondygnację, a elewację od ul. Piwnej zmieniono w dwuosiową. Usunięto też z niej płaskorzeźbę przedstawiającą postać Łazarza z nowotestamentowej przypowieści, z psami liżącymi jego rany. W 1928 r. wyremontowano fasadę. Zdjęcia z 1942 r. przedstawiają obiekt jako budynek o 4 kondygnacjach, przykryty płaskim dachem, z prostymi elewacjami o 9 osiach od ul. Wąski Dunaj i 2 od ul. Piwnej, z prostokątnymi otworami okiennymi i drzwiowymi oraz detalem ograniczonym do gzymsu koronującego i charakterystycznego ścięcia narożnika. Kamienica jak większość zabudowy Starego Miasta została zniszczona w 1944 r. w czasie działań wojennych. Ocalały tylko piwnice i fasada do gzymsu, którą rozebrano przed odbudową prowadzoną w l. 1949-55 wg projektu Jerzego Gajewskiego i Włodzimierza Wapińskiego. Architekci nawiązując stylistycznie do architektury dawnej Starówki, dostosowali projekt do standardów nowopowstającej dzielnicy mieszkaniowej. Zachowano liczbę kondygnacji budynku i liczbę osi elewacji maskujących nowy podział wnętrz. W 1954 r. zespół artystów kierowany przez Edmunda Burkego wykonał dekorację elewacji w technice sgraffita i polichromii we fresku mokrym. Braki materiałowe zaistniałe przy powojennej odbudowie oraz narzucone przez władze tempo prac miało wpływ na ich jakość. Niszczejące tynki kamienicy były wielokrotnie poddawane restauracji i wymagały wielu uzupełnień. Prace przeprowadzone w 2016 r. przywróciły estetyczny wygląd mocno już uszkodzonym elewacjom.

Opis

Narożna kamienica usytuowana jest w kwartale zwartej zabudowy w południowej pierzei ul. Wąski Dunaj i zachodniej ul. Piwnej. Jest murowana z cegły, czteropiętrowa, z zachowanymi dawnymi piwnicami, nakryta dachem trójpołaciowym. W stromym dachu krytym dachówką znajduje się użytkowe poddasze doświetlone od strony ulic lukarnami i podłużną facjatą. Od podwórza połać dachu jest krótsza i przykrywa piątą kondygnację. Kamienica założona była na planie wydłużonego prostokąta. Po powojennej odbudowie częścią pomieszczeń została połączona z sąsiednim budynkiem od ul. Piwnej, a od strony ul. Wąski Dunaj wydzielono z niej osobny dom z nr 3. Poszczególne partie elewacji mają wspólny gzyms koronujący. Wąska elewacja od strony ul. Piwnej (dawna fasada) po odbudowie zyskała 2 osie okien we wszystkich kondygnacjach. Dłuższa elewacja o 9 osiach kondygnacji mieszkalnych, została podzielona niesymetrycznie trójosiowym ryzalitem. Na parterze, mieszczącym sklepy i wejście na klatkę schodową, wydzielona gzymsem skośna ściana ryzalitu imituje przyporę. Dwa portale drzwiowe umieszczone po jej bokach zwieńczone są łukiem pełnym i ujęte w kamienne opaski (jedna boniowana, z kulą w zwieńczeniu). W przyziemiu budynku Wąski Dunaj 3 prostokątny portal połączony jest z witryną sklepową wspólną opaską. Okna parteru, poza ryzalitem, ujęte są kamiennymi obramieniami, a te w górnych kondygnacjach mają uszakowate opaski z tynku, z gzymsami podokiennymi na pierwszym i drugim piętrze. Okna pierwszego piętra ryzalitu wieńczą dodatkowo gzymsy nadokienne. Przy odbudowie odtworzono dekoracyjnie zakończone ścięcie dolnej partii narożnika. Elewacje od strony ulic dekorowane są sgraffitowymi ornamentami. Dłuższa, widoczna z dalekiej perspektywy ul. Szeroki Dunaj, zyskała bogatą dekorację malarską, której tematyka miała nawiązywać do wcześniejszej targowej funkcji tej ulicy. Składają się na nią sceny figuralne przedstawiające przekupki i elementy dekoracyjne z motywami zwierząt, kwiatów, owoców i rogów obfitości. Od podwórka widoczny jest wąski pas elewacji o 3 osiach z pojedynczym oknem w parterze i piątą kondygnacją wydzieloną wydatnym gzymsem.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 28-06-2017 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.183111, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.37415