XVIII w., określanego terminem latynizacja. Tendencja ta przejawiała się m. in. w kształtowaniu bryły cerkwi na wzór kościołów zachodnich - łacińskich.

Historia

Wcześniejsza cerkiew wzmiankowana była już w 1526 roku. Pod k. XVIII w. istniały we wsi (Górnej i Dolnej) dwie cerkwie gr.-kat. - parafialna i filialna. Obecnie istniejąca świątynia wzniesiona została w 1792 r. (data na belce tęczowej). Pod k. XIX w. (w 1880 lub 1892 r.) została odnowiona i rozbudowana (dobudowano wówczas dzwonnicę-kruchtę od zach.). Po 1947 r., przejęta przez Skarb Państwa, przez wiele lat pozostawała nieużytkowana. W latach 1964-1965 przeprowadzono prace konserwatorskie (polegające m.in. na wymianie gontu, zdemontowaniu wtórnych stropów i wymianie belek stropowych w nawie, usunięciu słupów wspierających dach okapowy). W 1971 r. cerkiew została przekazana w stałe użytkowanie kościołowi rzymskokatolickiemu. W 1973 r. dawną cerkiew poddano gruntownemu remontowi, w czasie którego wymieniono ok. 70 proc. drewna.

Opis

Cerkiew usytuowana jest w południowo-wschodniej części wsi, w odległości ok. 200 m. od drogi Sanok-Ustrzyki Dolne, po jej prawej stronie. Teren cerkiewny na planie nieregularnym, ogrodzony jest drewniano-murowanym płotem. W części pólnocno-zachodniej (po prawej stronie od wejścia) znajduje się murowana kaplica neogotycka. Na lewo od wejścia stoi współczesna dzwonnica drewniana, a w narożniku północno-wschodnim ołtarz polowy. Cerkiew orientowana, położona w centralnej części placu. W pobliżu zakrystii zachowany kamienny nagrobek.

Pierwotnie była to cerkiew trójdzielna, złożona z trzech kwadratowych w planie pomieszczeń: prezbiterium zamkniętego trójbocznie, nawy i babińca. Prezbiterium i babiniec nieco węższe od nawy. Do babińca od zachodu przylega kwadratowa w planie dzwonnica-kruchta, nieznacznie szersza od babińca, będąca efektem rozbudowy z k. XIX wieku. Do prezbiterium, od strony północnej, przylega duża, czworoboczna zakrystia. Bryła zwarta, zestawiona z czterech członów głównych o równej wysokości, przekrytych dwuspadowym dachem o wspólnej kalenicy, lekko załamanej i niższej nad prezbiterium i dzwonnicą-kruchtą. Ze względu na znaczną różnicę szerokości nawy i babińca przy wspólnym dla nich dachu, nad babińcem powstały wydatne okapy podszalowane deskami. Dach prezbiterium opada od wsch. trzema połaciami. Nad zakrystią dach pulpitowy, o połaci połączonej z dachem prezbiterium. W dachu nad nawą sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę z pseudolatarnią, zwieńczona cebulką. Niewielkie cebulki nad prezbiterium i wieżą.

Cerkiew drewniana, posadowiona na kamiennym podmurowaniu, wzniesiona została w konstrukcji zrębowej, z połączeniem węgłów na obłap (a w części zach. na jaskółczy ogon), dzwonnica-kruchta konstrukcji słupowo-ramowej. Prezbiterium obiega daszek okapowy wsparty na występujących stopniowo (schodkowo) belkach zrębu. Więźba dachowa nad sanktuarium krokwiowo-jętkowa, nad nawą i babińcem storczykowa.

Cerkiew jest w całości pobita gontem, z wyjątkiem dolnego fragmentu ścian prezbiterium poniżej daszku okapowego, gdzie pozostawiono zrąb. Prezbiterium, nawę i babiniec obiega fartuch gontowy. Okna prostokątne, z prostymi daszkami okapowymi.

Wewnątrz ściany zrębowe i stropy zostały obite boazerią. Strop wsparty na belkach założony został na jednym poziomie. W babińcu chór muzyczny nadwieszony o prostej balustradzie. Na belce tęczowej napis „ANNO DOMINI 1792”.

Wyposażenie cerkiewne przeniesione zostało do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Ołtarz główny, rokokowy, z końca XVIII w., pochodzi z kościoła w Hoczwi.

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 27.08.2014 r.