Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół XIV w. Uniejów

Adres
Uniejów, Plac Kolegiacki 2

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. poddębicki, gm. Uniejów - miasto

Przykład sakralnej architektury gotyckiej. 

Historia 

Parafia w Uniejowie została erygowana ok. połowy XII w. Poprzedni kościół pełnił funkcję kolegiaty i pozostawał pod opieką arcybiskupów gnieźnieńskich. W r. 1331 r. został zniszczony w trakcie najazdów krzyżackich. Nowa świątynia powstała na zlecenie arcybiskupa Jarosława Skotnickiego w l. 1342- 49. W kolejnym stuleciu została powiększona ( przedłużono nawę o dwa przęsła). Przed r. 1635 wzniesiono z fundacji M. Głuchowskiego kaplicę pw. św. Jana, obecnie św. Krzyża. Prawdopodobnie w latach 1666-8  kustosz uniejowski, ks. Boleszczyński ufundował kaplicę pw. bł. Bogumiła, gdzie spoczęły relikwie pustelnika. Obie kaplice znajdują się przy północnej ścianie nawy. W 1635 wymienia się przylegającą do południowej ściany nawy kaplica NMP, ufundowaną przez mieszczan uniejowskich (być może powstała w XVI w.). W r. 1649 podwyższono nawę kościoła, zmieniono sklepienia. Kolejny remont miał miejsce w 1876, kiedy to mi. zmieniono kształt większości otworów okiennych. W czasie II wojny światowej spłonął dach, zachodni szczyt i część wyposażenia świątyni. Została odbudowana wkrótce po zakończeniu działań wojennych. 

Opis

Kościół usytuowany jest w centrum Uniejowa, zajmuje działkę położoną przy północno-zachodnim narożniku rynku. Posesja otoczona jest murem. W południowo-wschodnim narożniku ogrodzenia znajduje się wieża zegarowa z bramą przejazdową. Świątynia jest orientowana. Obiekt jest przykładem budownictwa gotyckiego wielokrotnie przekształcanego i rozbudowanego.

Kościół składa się z dwóch głównych połączonych brył o różnej wielkości. Zarówno pięcioprzęsłowa nawa (która jest wyższa i szersza) jak i trójprzęsłowe prezbiterium, zostały zrealizowane na rzucie prostokąta. Prezbiterium zamknięte jest wielobocznie. Od północy przylega do niego zakrystia, a także wieża na rzucie koła. Od tej samej strony do nawy przylegają dwie kaplice: św. Krzyża oraz bł. Bogumiła, a od południa kaplica NMP oraz niewielka kruchta. Kolegiata w Uniejowie zbudowana została z cegły na fundamentach z kamieni polnych. Mury zewnętrzne w większości pozostały nie otynkowane, wystawiono je w wątku polskim. Nawa oraz północne kaplice posiadają sklepienia kolebkowe, prezbiterium, chór i zakrystia krzyżowe, zaś kaplica południowa klasztorne. Całość przekrywa drewniana więźba dachowa o konstrukcji krokwiowo-łątkowej kryta blachą. Ściany wszystkich elewacji wzmocniono trójskokowymi szkarpami. Wieńczy je wydatny gzyms okapowy. Kształty otworów okiennych i drzwiowych podkreślają tynkowane opaski. Otwory okienne mają w większości zwieńczenie półkoliste. Rolę fasady pełni elewacja południowa, w której znajduje się wejście do kościoła, zaakcentowane portalem. Elewacja wschodnia zachowała najwięcej cech pierwotnych – w tym ostrołukowe kształty okien. Między szkarpami umieszczona została niewielka kapliczka – Ogrójec, zwieńczona fantazyjnym szczytem. Elewacja północna składa się z kilku brył- zakrystii i kaplic. Ich ściany są otynkowane. Kaplica bł. Bogumiła wyróżnia się ozdobnym szczytem. Szczyt ( efekt powojennej odbudowy) wieńczy także elewację zachodnią. Ściany nawy i kaplic zdobią liczne polichromie. Kaplice otwierają się do wnętrza półkolistymi arkadami. W kaplicach św. Krzyża oraz NMP zastosowano na sklepieniach dekorację stiukową w typie kalisko-lubelskim. Ściany nawy dzielą filary, które wspierają sklepienie. Cennym elementem jest gotycki portal prowadzący z kruchty do świątyni. Najcenniejszym elementem wyposażenia kościoła jest marmurowy sarkofag z figurą bł. Bogumiła wykonany w jednym z warsztatów gdańskich w 1666 r. Ołtarz główny bramkowy pochodzi z 1778 r., jest przykładem sztuki rokokowej. Umieszczono w nim obraz św. Floriana. Dwa ołtarze boczne umieszczone przy łuku tęczowym powstały w XVII w. Warto zwrócić uwagę na drzwi wejściowe z żelazną kratownicą, przykład sztuki gotyckiej.

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym lub w przerwach między uroczystościami religijnymi.

oprac. Anna Michalska, NID OT w Łodzi, 20-10-2015

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Damian .

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.129510, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.181457