Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół pw. Świętej Trójcy, ob. cmentarny - Zabytek.pl

kościół pw. Świętej Trójcy, ob. cmentarny


kościół 1690 r. Ulanów

Adres
Ulanów

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. niżański, gm. Ulanów - miasto

Kościół jest interesującym przykładem XVII/XVIII wiecznej drewnianej świątyni o charakterystycznym rozwiązaniu elewacji frontowej.

Stanowi świadectwo połączenia form klasycznych dla sakralnego budownictwa drewnianego (nawa i prezbiterium) z elementami zaczerpniętymi z barokowej architektury murowanych kościołów (przedsionek).

Historia

Pierwszy kościół w Ulanowie ulokowany przy rynku nowo powstałego miasta datowany jest na czas przed 1636 r. Przynależał on jak i cały Ulanów do wiekowej parafii w pobliskiej wsi Bieliny. Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej został wybudowany w 1690 r. Był drugą filialną świątynią w Ulanowie, a jej pierwotne przeznaczenie nie jest znane. Z racji lokalizacji poza miastem prawdopodobnie pełnił funkcję szpitalną. Dopiero z 1748 r. pochodzi potwierdzona informacja o takim przeznaczeniu. Przed 1742 r. świątynia została rozbudowana o istniejący, dużych rozmiarów przedsionek. Cmentarz, który obecnie stanowi otoczenie kościoła założono około 1785 r. Remontowany pod koniec XVIII w., w 1856 r., w 1866 (polichromia). W 1900 r. wymieniono pokrycie na blachę ocynkowaną. Kolejne prace w latach 1980-1981 (m.in. polichromia). 29 marca 2002 r. świątynia została najprawdopodobniej podpalona i mocno uszkodzona przez pożar. Prace nad częściową rekonstrukcją, remontem oraz konserwacją świątyni i jej wyposażenia trwały od 2002 do 2005 r. Kościół z racji tradycji transportu rzecznego Ulanowa zwany jest jako „Flisacki”.

Opis

Świątynia zlokalizowana na wschód od lokacyjnego miasta. Znajduje się na terenie cmentarza, w jego zachodniej części, na północ od głównej alei nekropolii. Orientowana. Kościół jest wypadkową zapóźnionych tradycji o proweniencji średniowiecznej oraz specyficznej adaptacji dwuwieżowej fasady barokowego kościoła murowanego. Pierwotnie kościół składał się z zbliżonej do kwadratu nawy, węższego, zakończonego trójbocznie prezbiterium oraz przylegającej do niego od północy zakrystii. W I poł. XVIII w. dobudowano do kościoła przedsionek równy szerokości nawy, ale nieco od niej dłuższy. Bryła wyraźnie dwuczłonowa - wyraźnie wyodrębniony korpus nawy z prezbiterium oraz przedsionek. Nawa i prezbiterium przekryte dachem o wspólnej kalenicy z sygnaturkę w połowie jej długości. Dach nad zakrystią to przedłużona połać dachu prezbiterium. Nad przedsionkiem niskie, przenikające się dwa dachy namiotowe zwieńczone pokaźnych rozmiarów sygnaturkami. Budowla na kamiennym fundamencie, ściany drewniane, konstrukcji zrębowej. Ściany oszalowane z listwowaniem oraz fartuchem. Nad środkową częścią nawy oraz nad prezbiterium wspólna pozorna kolebka; pozostałe stropy belkowe. Dachy i fartuchy pokryte są gontem. Elewacja frontowa ozdobiona jest niszą w profilowanej ramie, w której umieszczono obraz Świętej Trójcy. Otwory okienne, poza niewielkimi w zakrystii, rozmieszono w południowej elewacji - dwa w nawie i jeden w prezbiterium. Niskie pomieszczenie przedsionka, którego strop wzmocniony poprzeczną belką opiera się na dwóch drewnianych kolumnach. We wnętrzu nawy krawędzie pseudokoleby podtrzymywane przez parę smukłych kolumn. W zachodniej części nawy nadwieszony chór także na dwóch drewnianych kolumnach. Prezbiterium wyznacza nisko umieszczona belka tęczowa, na której usytuowano krucyfiks ze zniszczoną przez ogień rzeźbą Ukrzyżowanego - świadka niedawnej tragedii. Całe wnętrze kościoła wypełnia malarstwo ścienne (XVIII i XIX w.) mające cechy malarstwa iluzjonistycznego o pewnych brakach warsztatowych, ale za to pełne rozmachu i różnorodności przedstawień. Odnoszące się m.in. do miejscowych tradycji flisackich. Na wyposażeniu kościoła znajduje się zespół trzech ołtarzy (XVIII w.), ambona i prospekt (XVIII w.) organowy utrzymanych w stylistyce barkowej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie, 18.09.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.11791, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.220346