kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Adres
Tyniec Mały
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Kobierzyce
Historia
Istnienie parafii w Tyńcu Małym potwierdzone zostało w 1353 roku. Obecny kościół wzniesiono w latach 1493-1516 w stylu gotyckim (daty na szczycie zachodnim i wnęce sakramentarium). Od ok. 1585 do 1654 r. był świątynią protestancką, w roku 1746 ponownie podniesiony został do funkcji kościoła parafialnego pw. św. Jadwigi (do 1945 r.).
W 1752 r. świątynię zbarokizowano, poprzez nakrycie nawy drewnianym sklepieniem zwierciadlanym, poszerzenie otworów okiennych nawy i zakrystii oraz wystawienie w konstrukcji szachulcowej kruchty zachodniej (niezachowana) i przybudówki przy wieży. Kościół wielokrotnie remontowano w XIX i 1 ćw. XX wieku; w 1931 r. przeprowadzono regotyzację wnętrza. Strop nawy oraz kolebkowe sklepienie prezbiterium (z XVII w. lub 1752 r.) zastąpiono sklepieniami krzyżowymi w systemie Rabitza z żelaznymi żebrami. Zmieniono formę łuku tęczowego z półkolistej na ostrołukową, przywrócono też ostrołukowe zamknięcia otworów okiennych ujętych tynkowymi obramieniami. Odnowiono posadzki i tynki wewnętrzne.
W 1964 r. Ryszard Bielecki wykonał nową polichromię wnętrza, a w 1995 r. rozebrano barokową kruchtę zach. i na jej miejsce wzniesiono nową, murowaną, nawiązującą do wcześniejszej formą, jednakże o większych gabarytach.
Opis
Kościół usytuowany w centrum wsi, otoczony cmentarzem ogrodzonym kamiennym murem, w którym od wschodu furta z ok. poł. XVIII wieku (?).
Kościół orientowany, ceglany, murowany z użyciem zendrówki, oszkarpowany. Założony na planie zbliżonym do kwadratu, z węższym, prosto zamkniętym prezbiterium i przylegającą do niego od północy czworoboczną wieżą krytą namiotowym hełmem, z zakrystią w przyziemiu. Przy wieży od zachodu prostokątna przybudówka w konstrukcji szachulcowej (1752 r.); przy nawie kruchta zachodnia (mur. 1995 r.). Nawa i kruchta zachodnia nakryte ceramicznymi dachami dwuspadowymi, prezbiterium trójspadowym; przybudówka przy wieży dachem pulpitowym. Zachodni szczyt nawy tynkowany, dekorowany płyciną z datą 1493. Elewacje zwieńczone gzymsem, ostrołukowe otwory okienne w tynkowych, prostokątnych obramieniach.
Wnętrze świątyni salowe, nawa i prezbiterium nakryte jednoprzęsłowymi sklepieniami krzyżowymi (wykonanymi w 1931 r.). Zakrystia przesklepiona kolebą o obniżonej strzałce.
Na wschodniej ścianie prezbiterium późnogotyckie sakramentarium z piaskowca ozdobione herbem i datą 1516. Ołtarz główny z 1931 r. z użyciem barokowych rzeźb i nastawą zastąpioną witrażem przedstawiającym Grupę Ukrzyżowania (sygn. F. Maner, 1931 r.) oraz rokokowym tabernakulum z 1756 r.; ambona manierystyczna z 2. ćw. XVII w. i dekoracją snycerską z ok. 1756 r.; empora organowa z ok. 1750 roku.
Przed murem cmentarza kościelnego kapliczka słupowa z piaskowca z XV-XVI wieku.
Zabytek dostępny.
Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 07.10.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.85597, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.124564