Artykulacja fasady wysokimi wnękami nawiązuje do stylistyki ratusza staromiejskiego, którą uzyskał w czasie przebudowy zapoczątkowanej w 1393 roku. Jest jedną z pierwszych toruńskich kamienic wzniesionych w tym stylu. Kamienica znajduje się w obszarze wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz w obszarze  pomnika historii: „Toruń- Stare i Nowe Miasto”.   

Historia

Rynek Starego miasta przyjął swoją postać urbanistyczną około roku 1259. Ze względu na reprezentacyjny charakter od chwili wytyczenia wznoszono przy nim budynki murowane. Południowa pierzeja mieściła pierwotnie, jako gorzej nasłoneczniona, jednoprętowe kamienice rzemieślnicze. Jednak wraz z zakończeniem w latach 1385-1386 budowy Dworu Artusa i narastającym deficytem wolnej przestrzeni, parcele przyrynkowe zaczęto łączyć, wznosząc na nich budynki bardziej okazałe. Pierwszym odnotowanym właścicielem działki, pod dzisiejszym numerem 9, w latach 1394-1398 był Bertoldus Beudeler. W średniowieczu działka ciągnęła się aż do, równoległej do pierzei Rynku, ul. Kopernika, gdzie pod numerem 24 znajdował się budynek frontowy z przejazdem bramnym wiodącym na podwórze. Parcele rozdzielono dopiero na początku XIX wieku. Zachowany budynek wzniesiony około roku 1400. Pierwotnie posiadał szczyt ze sterczynami stanowiącymi przedłużenie profili biegnących przez całą wysokość elewacji wnęk. Szczyt zlikwidowano w 1879 roku zamykając wnęki łukami ostrymi i wznosząc ponad nimi ceglaną attykę. Pod koniec XVII wieku kamienica należała do Johanna Augstina, burmistrza i burgrabiego królewskiego w Toruniu. Najpoważniejszym przemianom uległa kamienica w XIX wieku. Oprócz wzmiankowanej likwidacji szczytu, wraz z nim usunięto wysoki czterospadowy dach, zastępując go jednospadowym. W 1884 roku rozebrano oficynę gotycką, wznosząc na jej reliktach nową, z piętrem o konstrukcji szkieletowej. W 1913 roku przesunięto ku wschodowi ścianę wzdłużną przedniego traktu parteru poszerzając przestrzeń znajdującego się w części zachodniej sklepu. W miejscu okna wprowadzono witrynę.  Wymieniono w tym czasie również schody oraz zlikwidowano szyję piwniczną. Około roku 1867 budynek otrzymał bogato zdobione barokowe drzwi wejściowe z 1640 roku, przeniesione z nieznanego obiektu. Drzwi obecnie eksponowane w fasadzie są kopią oryginału zdeponowanego w Muzeum Okręgowym.

Opis

Kamienica położona w północnej pierzei Starego Rynku. Założona na planie stojącego prostokąta z czytelnym trójtraktowym podziale. Pierwotnie w trakcie środkowym znajdował się okap kuchenny. W części wschodniej pomieszczenie sklepowe, w zachodniej sień z klatką schodową i prowadzącym na podwórko przechodem w tylnym trakcie. W przestrzeni wysokiej sieni, w trakcie przednim antresola. Po zachodniej stronie podwórka płytka oficyna boczna, skomunikowana z oficyną tylną zajmującą całą szerokość parceli. Bryła obiektu zwarta, fasada pięcio-, a elewacja tylna czterokondygnacyjna. Budynek kryty dachem jednospadowym. Elewacje dwuosiowe. W elewacji tylnej oś zachodnia częściowo przesłonięta oficyną. Osie fasady ujęte biegnącymi przez całą wysokość ostrołucznymi wnękami o bogato profilowanych krawędziach. Środkowe profile każdej z wnęk schodzą się w zwieńczeniu w dwa bliźniacze łuki ostre. Parter poprzedzony schodami. Na osi zachodniej szeroka prostokątna witryna z drzwiami prowadzącymi do sklepu, na wschodniej prostokątny otwór drzwiowy z kopią dekorowanych snycersko drzwi. Nad otworami parteru pulpitowy daszek. Kondygnacje pięter z prostokątnymi otworami okiennymi, przy czym otwory ostatniej kondygnacji nieco niższe od pozostałych. Fasada zwieńczona niską attyką z profilowanym gzymsem koronującym.

Dostęp do zabytku ograniczony. W budynku mieszkania prywatne i kancelaria adwokacka. W części parteru pomieszczenie sklepowe.

Oprac. Piotr Dąbrowski, 14.12.2014 r.  

Bibliografia

• Chudziakowa J., Średniowieczny Toruń, [w:] Historia Torunia, t. I - W czasach średniowiecza (do roku 1454), Toruń 1999.
• Kalinowska K., Kuchta Cz., Skrócone studium - rozpoznanie, tom II, PP PKZ, Toruń 1967, maszynopis w zbiorach MKZ w Toruniu.
• Mikulski K., Właściciele i funkcje działek w kwartale starotoruńskim Starego Miasta Torunia od końca XIV do początku XIX w. Blok ”B”, Toruń 2000, maszynopis w zbiorach MKZ w Toruniu.