Pomimo znacznych zniszczeń po i w trakcie II wojny światowej, budynek zachował barokową fasadę z charakterystycznym dla Torunia typem dekoracji sztukatorskiej popularnej na przełomie XVII/XVIII wieku. Gospoda znajduje się w obszarze wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz w obszarze  pomnika historii: „Toruń- Stare i Nowe Miasto”.   

Historia

Murowana zabudowa działki, z której do czasów obecnych zachowały się jedynie piwnice, sięgać może lat 20. XV wieku. W 1430 roku parcela należała do Mattisa Mockenwald.  Pierwsza potwierdzona wzmianka o istnieniu w tym miejscu gospody pochodzi z 1489 roku. Można jednak przyjąć, że obiekt o takiej funkcji działał tu co najmniej od lat 50. XV wieku gdy właścicielem parceli był piwowar Simon Lanckener. Odtworzenie przemian obiektu w okresie nowożytnym jest utrudnione ze względu na znaczne zniszczenia, którym uległ w okresie II wojny światowej. Barokową formę budynek gospody otrzymał zapewne na początku XVIII wieku. Z tego stulecia pochodzi również nazwa „Modry Fartuch”. Pod koniec XIX wieku zabudowania przynależne do gospody powiększyły się o budynek frontowy na sąsiedniej działce przy ulicy Ślusarskiej, a także o nowe zabudowania oficynowe. Wcześniej działka sąsiednia mieściła pomieszczenia gospodarcze rozlokowane wokół dziedzińca, m.in.  stajnię przeznaczoną dla koni klientów. W 1939 roku na parterze mieściły się dwie sale restauracyjne, na piętrze czteropokojowe mieszkanie z kuchnią i łazienką, natomiast na poddaszu pokoje gościnne. W 1942 roku powstał projekt gruntownej przebudowy obiektu. Wyburzono wówczas wszystkie ściany działowe. Przebudowy nie ukończono gdyż ówczesny właściciel, Kazimierz Jakubczak, został w 1944 roku wywłaszczony. Popadającą w ruinę gospodę poddano w latach 1955-1959 gruntownym pracom restauratorskim, w trakcie których wzniesiono na nowo, od poziomu fundamentów, elewację wschodnią, przywrócono barokową dyspozycję wnętrz i zrekonstruowano wystrój. Według tradycji gośćmi Modrego Fartucha były znane osobistości historyczne m.in. Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht i Napoleon Bonaparte.  

Opis

Gospoda usytuowana w południowej pierzei Rynku Nowomiejskiego, na narożnej działce, u wylotu ulicy Ślusarskiej. Budynek na rzucie prostokąta, zwrócony szczytem w stronę rynku. Dwutraktowy z płytkim traktem tylnym mieszczącym zaplecze z korytarzykiem skomunikowanym z ulicą Ślusarską i prowadzące na piętro schody dostępne z sali restauracyjnej. Bryła budynku zwarta. Obiekt częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny z dwukondygnacyjnym użytkowym poddaszem, kryty dachem dwuspadowym. Fasada z krzywolinijnym szczytem zwieńczonym segmentowym naczółkiem. Spływu szczytu zwinięte u dołu w ciasne owalne woluty, spoczywające na odcinkowych gzymsach. Po stronie wschodniej dodatkowa krzywizna maskująca okap połaci dachowej. W przyziemiu, na osi środkowej, prostokątny otwór drzwiowy. Po bokach, na parterze i piętrze otwory okienne: w przyziemiu prostokątne, na piętrze zbliżone do kwadratu. W środkowej partii szczytu dwa otwory okienne o wykroju zbliżonym do kwadratu, ponad którymi  niewielki otwór doświetlający strych. Pod oknami piętra i szczytu sztukatorskie festony ze stylizowaną dekoracją floralną. Elewacja wschodnia zwieńczona profilowanym gzymsem koronującym, czteroosiowa. W przyziemiu, na pierwszej osi od południa prostokątny otwór drzwiowy z nadświetlem. Na pozostałych osiach otwory okienne: na parterze prostokątne, na piętrze zbliżone do kwadratu.

Zabytek dostępny dla zwiedzających, wewnątrz znajduje się działająca restauracja.

Oprac. Piotr Dąbrowski, 14.12.2014 r.