Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża


kościół 1935 r. Tokary

Adres
Tokary

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. siemiatycki, gm. Mielnik

Kościół w Tokarach jest jedynym obiektem na terenie woj.podlaskiego w tzw.stylu narodowym inspirowanym stylem zakopiańskim.

Jest to jeden z nielicznych znanych i zrealizowanych projektów Wincentego Wdowiszewskiego (1849-1906), inżyniera, architekta, historyka sztuki i pisarza, dyrektora budownictwa miejskiego w Krakowie, członka Komisji Historii Sztuki PAU, współtwórcy Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, autora (oprócz prac naukowych) popularnych komedii i powieści, który gromadzone przez całe życie cenne zbiory przekazał Muzeum Narodowemu.

Historia

Początkowo siedzibą parafii w Tokarach była nieodległa wieś Wilanowo, gdzie już w 1527 r. istniał kościół. W ramach represji po powstaniu styczniowym świątynia w 1866 r. została zamknięta i rozebrana. Z rozbiórkowego materiału zbudowano w Telatyczach cerkiew cmentarną pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W 1919 r. odnowiono parafię tym razem z centrum w Tokarach. W 1922 r. parafianie przywieźli do Tokar stary wilanowski kościół (zamieniony na cerkiew) i zbudowali z niego plebanię, w której zorganizowano kaplicę dla odprawiania mszy świętej. Obecny drewniany kościół zbudowano w 1935 r. według projektu arch. Wincentego Wdowiszewskiego (1849-1906) w tzw. stylu narodowym inspirowanym stylem zakopiańskim. Konsekracji świątyni 13 czerwca 1935 r. dokonał biskup piński Kazimierz Bukraba (zm. 1946). Podczas II wojny światowej kościół ocalał, chociaż wieś została podzielona granicą państwową. W latach 1992-1998 został przeprowadzony gruntowny remont kościoła (m.in. dach pokryto blachą miedzianą). W latach 1998-2012 wykonano nowe ogrodzenie, granitowe schody do kościoła, oraz prace wewnątrz świątyni.

Opis

Kościół usytuowany w północno-zachodniej części wsi po wschodniej stronie drogi biegnącej przez wieś do Klukowicz i Wilanowa. Usytuowany w głębi cmentarza przykościelnego, ok. 50 m. na wschód od drogi. Obiekt w stylu narodowym (zakopiańskim), orientowany, na planie krzyża łacińskiego z prezbiterium węższym i niższym od nawy głównej, zamkniętym trójbocznie. Po bokach prezbiterium zakrystia i skarbczyk. Od zachodu wieża na rzucie kwadratu, dwukondygnacjowa, zwężająca się ku górze, zwieńczona latarnią i hełmem, w przyziemiu mieszcząca kruchtę. Dachy dwuspadowe, nad transeptem przyczółkowy, nad prezbiterium wielospadowy. Obiekt drewniany w konstrukcji zrębowej, ustawiony na fundamencie z kamienia, kryty blachą miedzianą. Po bokach nawy podcienia na słupach o przekroju zbliżonym do kwadratu, wzmocnione mieczami (soboty).

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Grzegorz Ryżewski, OT NID w Białymstoku, 03.11.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.60657, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.167878