Do dzisiaj jest to miejsce chętnie odwiedzane przez pielgrzymów z całego regionu. Rozczłonkowanie bryły i bogactwo detalu architektonicznego o inspiracji budownictwa rosyjskiego stanowią w wartościach artystycznych obiektu.

Historia

Parafia prawosławna w Tokarach powstała w 1592 roku. W 1852 r. nieopodal wsi w uroczysku Koterka mieszkanka Tokar Eufrozyna Iwaszczuk doznała objawienia Matki Bożej, która nakazała modlitwę przebłagalną. Ówczesny proboszcz postawił w miejscu zjawienia krzyż. Od tego czasu pielgrzymujący do tego miejsca doznawali licznych łask i uzdrowień. W 1912 r. postawiono w miejscu uznanym za cudowne obecną cerkiew, przy której czczono cudowne źródełko wypływające z miejsca gdzie pierwotnie stał krzyż. Po II wojnie światowej wieś Tokary została podzielona granicą państwową, tak że cerkiew parafialna pozostała w granicach ZSRR. W 1948 r. erygowano parafię prawosławną w Tokarach po polskiej stronie granicy a dotychczasowa cerkiew filialna w Tokarach - Koterce stała się świątynią parafialną. Prace remontowe i konserwatorskie prowadzono m. in. w 1996 roku. Do dzisiaj cerkiew i znajdująca się w niej cudowna ikona jest miejscem pielgrzymek rzesz prawosławnych wiernych.

Opis

Cerkiew w Tokarach usytuowanajest ok. 1,5 km na południe od centrum wsi i 150 m. na północ od drogi wojewódzkiej nr 640 wiodącej z Drohiczyna do Vysokaje (dawniej Wysokie Litewskie) na Białorusi, ok. 500 m na zachód od granicy państwowej. Cerkiew orientowana, trójdzielna. Korpus główny na planie kwadratu, od wsch. niższa, prostokątna część ołtarzowa z trójboczną absydą, zwieńczoną cebulastą kopułką na szyi. Od zachodu prostokątny przedsionek, nad którym od frontu czworoboczna wieża z ostrosłupowym hełmem i cebulastą kopułką. Nad korpusem dach łamany czterospadowy, w zwieńczeniu ośmioboczna latarnia z cebulastym hełmem na szyi. Nad przedsionkiem i gankami dachy dwuspadowe. Obiekt drewniany, w konstrukcji zrębowej, szalowany, posadowiony na kamiennym podmurowaniu, kryty blachą. Wejścia w elewacjach zachodniej, południowej i północnej poprzedzone gankami na dwóch ozdobnie profilowanych słupach. Obok cerkwi krynoczka (studzienka nad źródełkiem) w formie sześciobocznej altany, kryta blachą.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Grzegorz Ryżewski, OT NID w Białymstoku, 05.11.2014 r.