Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom - Zabytek.pl

dom


budynek mieszkalny XVI w. Tarnowskie Góry

Adres
Tarnowskie Góry, Gliwicka 4

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. tarnogórski, gm. Tarnowskie Góry

Obiekt posiada wysokie wartości artystyczne oraz architektoniczne w skali regionu.Stanowi cenny przykład renesansowej architektury mieszkaniowej o bogatej dekoracji sztukatorskiej fasady utrzymanej w stylu klasycystycznym.

Dodatkowo budynek stanowi istotny element południowej pierzei ulicy Gliwickiej, będący przykładem budownictwa miejskiego z okresu najintensywniejszego rozwoju miasta.

Historia

W XVI w. doszło do ostatecznego ukształtowania oraz wyboru lokalizacji rynku w Tarnowskich Górach, z czym związany był bezpośrednio rozkwit starego miasta, datowany na lata 1550-1582. Kamienica przy ulicy Gliwickiej 4 powstała w XVI w., od 1845 r. aż do II wojny światowej funkcjonowała w niej fabryka mydła założona przez ówczesnego właściciela Józefa Łukasika. Wśród licznych przekształceń obiektu należy wymienić nadbudowę jednej kondygnacji przeprowadzoną w XIX w. W 1891 r. część pomieszczeń zaadaptowano na potrzeby funkcjonującego tu sklepu, a w 1901 r. od strony południowej dobudowano pomieszczenia gospodarcze oraz wprowadzono zmiany w obrębie elewacji frontowej (zamurowano oraz powiększono część otworów). Po zakończeniu II wojny obiekt znajdował się w bardzo złym stanie technicznym, w latach 40-50 miała miejsce jego odbudowa. Pierwszego użytkownika tuż po zakończonych pracach stanowiła Spółdzielnia ,,Piaski’’ zajmująca się produkcją ozdób choinkowych, a obiekt pełnił rolę magazynu. W latach 70-tych kamienicą zarządzało Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, które w latach 1971-1971 przeprowadziło generalny remont kamienicy. Od 1998 r. Stowarzyszenie jest właścicielem obiektu, który zaadoptowano na cele biurowe oraz kawiarnie. Ostatnie prace remontowe przeprowadzono w latach 2003-2004 nagrodzono na wniosek Burmistrza Tarnowskich Gór tytułem ,,Budowa Roku 2004’’, w kategorii remont zabytkowego obiektu.

Opis

Ustawiony frontem do drogi budynek zlokalizowany jest w obrębie zwartej zabudowy południowej pierzei ulicy Gliwickiej, pod nr 4. Kamienica położona jest w centrum miasta Tarnowskie Góry, w niewielkiej odległości od rynku, na południe od ratusza. Pełniący pierwotnie funkcje mieszkalne obiekt wzniesiono w stylu renesansu z elementami klasycyzmu na planie zbliżonym do prostokąta z niewielką, parterową przybudówką w części południowej. Jest to murowany, otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony budynek z użytkowym poddaszem, wykonany w obrębie piwnic z kamienia łamanego na zaprawie wapiennej, powyżej z cegły pełnej. Obiekt posiada zwartą bryłę nakrytą dachem dwuspadowym z niewielkimi lukarnami doświetlającymi pomieszczenia w obrębie poddasza. W obrębie piwnic oraz parteru zachowały się oryginalne sklepienia kolebkowe, w części wzbogacone dodatkowo lunetami, powyżej proste sklepienia typu Kleina. Więźba dachowa wykonana w konstrukcji drewnianej, krokwiowo-płatwiowej. Elewacja tylna pozbawiona dekoracji, frontowa o funkcji reprezentacyjnej bogata w detal, w obrębie parteru dwuosiowa, składa się z prostokątnej witryny doświetlającej wnętrze kawiarni oraz zlokalizowanego w części zachodniej portalu zamkniętego łukiem pełnym ze zwornikiem w obrębie archiwolty mieszczącego główne wejście w formie dwuskrzydłowych drzwi ramowo-płycinowych zwieńczonych nadświetlem. Piętro wydzielono gzymsem, powyżej otwory okienne rozmieszczone symetrycznie, ujęte w opaski. Powyżej wyodrębniony w obrębie połaci dachowej trójkątny tympanon. Wnętrza o prostym dwutraktowym podziale, z sienią na przestrzał w części zachodniej w obrębie której zlokalizowane są schody na poszczególne kondygnacje. Kamienica pozbawiona jest pierwotnego wyposażenia oraz wystroju za wyjątkiem piwnic oraz parteru o niewielkich przekształceniach w obrębie artykulacji wnętrz.

Zabytek dostępny z zewnątrz dla zwiedzających.

Oprac. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 09.02.2015 r.

Rodzaj: budynek mieszkalny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.100623, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.322340