Jest cennym świadectwem wielokulturowego dziedzictwa Wielkopolski.

Historia

Tarnówka założona została w 1549 r. Pierwotnie położona była w pobliżu istniejącego tu grodziska. Translokacja wsi na obecne miejsce nastąpiła w 1579 r., z tego roku pochodzi dokument lokacyjny. Tarnówka należała do klucza krajeńskiego, którego właścicielami byli w XV w. Donaborscy, później - Kościeleccy, Grudzińscy i Działyńscy. W 1609 r. Tarnówka wzmiankowana jest jako miasto, prawa miejskie utraciła w 1631 r. Od 1743 r. właścicielem dóbr krajeńskich był książę Aleksander Sułkowski, później - wdowa po nim, księżna Anna Sulkowska. W k. XVIII w. dobra nabył Jakub Komierowski. Po jego śmierci w 1809 r. majątek przeszedł na własność Hohenzollernów.

W 1582 r. wzniesiono Tarnówce z fundacji Grudzińskich kościół ewangelicki. Budynek ten spalił się podczas pożaru wsi w 1701 r., rok później został odbudowany. W 1732 r. świątynię rozebrano. W 1768 sejm wydał zgodę na odbudowę kościoła. Zachowany do dziś budynek wzniesiono z fundacji księżnej Anny Sułkowskiej w 1773 r. Kościół był wielokrotnie remontowany, m.in. w latach 1815, 1867, 1894 (gruntowna restauracja) i 1914. W 1945 r. świątynia została przejęta przez katolików. 23 lipca 1945 r. kościół konsekrowano. Parafia w Tarnówce została utworzona 1 czerwca 1951 r. W 1979 r. przeprowadzono konserwację ścian budynku, w 1996 r. - remont więźby dachowej oraz stropu. Wieża była remontowana w latach 2002-03.

Opis

Kościół usytuowany jest w centrum wsi, po południowej stronie lokalnej drogi do Złotowa (ul. Zwycięstwa). Świątynię otacza obszerny cmentarz przykościelny, otoczony nowym ogrodzeniem z ozdobnych krat metalowych osadzonych na kamiennym murku pomiędzy murowanymi słupkami. Na terenie cmentarza znajdują się nowa kaplica z figurą Matki Boskiej. Salowy kościół wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta, z prosto zamkniętą częścią prezbiterialną od wschodu. Od zachodu przylega do niego węższa, kwadratowa wieża z kruchtą w przyziemiu. Przy nawie od pn. znajduje się niewielka, prostokątna zakrystia zwana starą. Nową zakrystię wydzielono za ołtarzem zabudowując dawną emporę wschodnią. Nawa nakryta jest wysokim dachem dwuspadowym z naczółkiem po stronie wsch. Przylegającą do nawy znacznie niższą zakrystię nakrywa również dach dwuspadowy. Nad całością dominuje wysoka dwukondygnacyjna wieża, nakryta dachem czterospadowym o wklęsło-wypukłych połaciach, zwieńczonym ośmioboczną latarnią nakrytą ośmiopołaciowym daszkiem.

Kościół jest budynkiem drewnianym, wzniesionym na podmurówce z kamieni polnych. Ściany nawy oraz dolnej partii wieży konstrukcji szkieletowej, z ceglanymi, tynkowanymi wypełnieniami. Ściany górnej kondygnacji wieży wzniesione zostały w konstrukcji szkieletowej i oszalowane. Dachy nawy oraz zakrystii pokryte zostały dachówką karpiówką podwójnie w koronkę, dach wieży - blachą. Wnętrze świątyni nakrywa drewniany strop belkowy z dolnym pułapem.

Na zewnątrz kompozycja ścian oparta jest na kontraście ciemnych belek konstrukcji szkieletowej i jasnych, otynkowanych, malowanych na biało wypełnień. Znajdujące się w kruchcie podwieżowej główne wejście oraz rozmieszczone w dwóch kondygnacjach okna są prostokątne lub kwadratowe. Górne partie ścian wieży zostały oszalowane pionowo mocowanymi deskami. Znajdujące się tu okna, a także przeźrocza latarni zamknięte są odcinkowo.

Wnętrze nakrywa strop belkowy z dolnym pułapem i ukośnym zaskrzypieniem wzdłuż dłuższych ścian, ozdobiony polichromią powstałą w latach 60. XX w. (scena Nawiedzenia, Baranek Boży, Oko Opatrzności). Wokół ścian kościoła biegną wsparte na drewnianych słupach empory (niegdyś istniała także empora wsch.). Balustrady empor ozdobione są prostokątnymi płycinami, w niektórych z nich znajdują się obecnie malowane stacje Drogi Krzyżowej.

Z dawnego wyposażenia kościoła zachował się m. in. rokokowy ołtarz z ok. 1773 r., ujęty kolumnami o kręconych trzonach, z nowszym obrazem Nawiedzenia NMP w polu centralnym oraz Gołębicą Ducha Św. w otoczeniu promieni, obłoków i główek anielskich, adorowaną przez dwa putta w zwieńczeniu. Ponadto na emporze zachodniej znajduje się neogotycki prospekt organowy.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Bliższe informacje oraz godziny Mszy Św. są podane na stronie internetowej Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej: koszalin.opoka.org.pl oraz stronie internetowej parafii: parafia- tarnowka.pl

Oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 17.11.2014 r.