Historia

Świątynia leżała pierwotnie poza granicami miasta Szubina, na gruntach podmiejskiej Szubskiej Wsi (obecnie w granicach miasta). Powstała w XVII wieku z fundacji mieszczan szubińskich oraz chłopów z Szubskiej Wsi jako kaplica publiczna w granicach szubińskiej parafii pw. św. Marcina. Według tradycji stanowiła wotum za ocalenie od zarazy. W połowie XVIII stulecia była już jednak w bardzo złym stanie, toteż w 1748 roku ówczesna właścicielka Szubina i Szubskiej Wsi, Weronika z Konarzewskich Mycielska, kasztelanowa poznańska, wyasygnowała własne środki na odbudowę tego obiektu. W rezultacie podjętych wówczas prac doszło do gruntownej przebudowy i rozbudowy pierwotnej kaplicy, przy której zapewne od początku funkcjonował parafialny cmentarz. Obiekt był kilkakrotnie odnawiany, m.in. w latach 1945-1948 i w 1959 roku.    

Opis

Kościół jest orientowany, posadowiony na podmurowaniu, o konstrukcji zrębowej, z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowany. Wydłużone prezbiterium zamknięto trójbocznie. Nawa szersza i prostokątna. We wnętrzu jej części zachodniej znajdują się dwa słupy, stanowiące podpory wieży, którą włączono w bryłę kościelnego korpusu. Wnętrze świątyni nakryto nowszym stropem płaskim. Okna zamknięte odcinkowo, jedynie w zamknięciu prezbiterium umieszczono okno koliste. Chór muzyczny wsparto na dwóch ozdobnych słupach. Wejścia do nawy od zachodu i południa zamknięte odcinkowo. Dach kryty dachówką, o jednej kalenicy, z wielopołaciowym zamknięciem od wschodu, a nad prezbiterium - z wydatnym okapem, pod którym występuje profilowany gzyms. Wieża nadbudowana nad szczytem zachodnim: prostokątna, szalowana, z profilowanym gzymsem koronującym, nakryta hełmem baniastym, z ośmioboczną latarnią, pobitym blachą. W kościele znajduje się rokokowy ołtarz z drugiej połowy XVIII wieku, w polu środkowym którego tkwi barokowy obraz św. Małgorzaty z drugiej połowy wcześniejszego stulecia, pochodzący najpewniej z pierwotnej kaplicy. Swego rodzaju osobliwością jest zydel barokowo-ludowy z XVIII wieku, z oparciem rzeźbionym w kształcie uproszczonego orła dwugłowego.       

Zabytek dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Lech Łbik, Pracownia Dokumentacji, Popularyzacji Zabytków i Dziedzictwa Narodowego Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, 02.12.2014 r.

Bibliografia

• Janiszewska-Mincer B., Mincer F., W okresie staropolskim (XIV w.-1773 r.), [w:] Dzieje Szubina, Biskup M. (red.), Warszawa - Poznań 1974, s. 67.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI: Dawne województwo bydgoskie, z. 14: Szubin i okolice, oprac. Lewicka M. i Szymanowska B., Warszawa 1977, s. 43-44.