Historia

Historia osadnictwa żydowskiego na terenie Prus rozpoczęła się z chwilą wydania przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma w 1812 roku edyktu nadającego prawa obywatelskie Żydom zamieszkałym w Prusach. Uzyskiwali oni m.in. swobodę osiedlania się i prawo uprawiania rzemiosła. Już w 1820 roku w Szczytnie mieszkało 12 rodzin żydowskich, a cmentarz stanowiący jeden z pierwszych przejawów osiedlania się ich na stałe został założony w 1815 roku. Wtedy właśnie niewielka jeszcze społeczność żydowska zakupiła za kwotę 20 talarów i opłatę czynszową w wysokości 60 srebrnych groszy grunt poza miastem (dzisiaj na skraju miasta, za torami). Założony tam cmentarz służył społeczności żydowskiej do czasów jej zagłady w okresie II wojny światowej. Zachowany do dzisiaj jest jedynym widocznym świadectwem obecności Żydów w Szczytnie.

Opis

Cmentarz zlokalizowany na skraju miasta, przy ul. Łomżyńskiej, w sąsiedztwie nielicznej zabudowy. Założony na rzucie nieregularnego czworoboku, ogrodzony współczesnym metalowym płotem, z nielicznymi egzemplarzami starodrzewu; mogiły w rzędach. Zachowane liczne macewy z napisami w języku hebrajskim i niemieckim (znaczna część dwujęzyczna) głównie z 2 poł. XIX i początku XX w., zarówno o formach tradycyjnych macew jak też innych, np. neogotyckich czy w postaci kolumny. Jednym z najstarszych zachowanych grobów jest nagrobek z 1841 roku.

Zabytek dostępny.

Oprac. Marzena Zwierowicz, 8.12.2014 r.