Historia

Willa wzniesiona została w latach 1895-1896 na trenie Westendu - luksusowego willowego przedmieścia Szczecina. Działkę pod budowę wytyczono w 1891 r. na gruntach które zakupił Johannes Quistorp - radca kamery i kupiec, jeden z głównych udziałowców spółki budowlanej Westend Stettin Bauverein auf Aktien, zajmującej się parcelacją terenów nowo założonej dzielnicy i sprzedażą działek pod zabudowę. Projekt willi sporządził budowniczy powiatowy Kunigk, który też był pierwszym właścicielem nieruchomości. W 1898 r. nabył ją kupiec Karl Glehs, a w 1900 r. Fritz Müller. W 1912 r. do tylnej elewacji willi dobudowano werandę z wyjściem na ogród, którą zaprojektował szczeciński architekt G. Kücken. W tym samym roku poszerzono działkę w kierunku ob. ul. Miłaszewskich. W 1934 r. właścicielką nieruchomości została Paula Klewitz. Za jej czasów zaadaptowano część piwnicy i strych na mieszkania - odpowiedni projekt wykonał J. Opfermann. Po 1945 r. willa przejęta została przez państwo. Na skutek likwidacji ogrodu zmniejszono działkę. Do 1996 r. w willi mieścił się Wojewódzki Sąd Pracy i Ubezpieczeń. Od 1996 r. znajduje się tu siedziba Zarządu Regionu Pomorza zachodniego NSZZ Solidarność.

Opis

Willa położona jest w willowej dzielnicy Szczecin-Łękno, znanej niegdyś jako Westend, po północno-wschodniej stronie alei Wojska Polskiego, prowadzącej w kierunku północnozachodnim, na narożniku z ul. Miłaszewskich. Zwrócona jedną z krótszych elewacji na południowy zachód, w kierunku al. Wojska Polskiego, dłuższą elewacją z głównym wejściem wychodzi na północny zachód w kierunku ul. Miłaszewskich. Otoczona jest niezbyt dużym ogrodem, którego parkan nie zachował się do dzisiaj.

Willa o architekturze utrzymanej w malowniczych formach nawiązujących do renesansu francuskiego założona została na nieregularnym rzucie zbliżonym do prostokąta, z asymetrycznie usytuowanymi ryzalitami i przybudówkami. Jednopiętrowa z poddaszem, podpiwniczona odznacza się asymetryczną, silnie rozczłonkowaną bryłą. Nakryta jest czterospadowym dachem, którego sylwetę wzbogacają osobne dachy pozornych ryzalitów, w tym frontowego o ozdobnym szczycie od strony al. Wojska Polskiego, a także usytuowana od ul. Miłaszewskich cylindryczna wieża zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Murowana, o elewacjach oblicowanych czerwoną cegłą, z którą kontrastuje jasny tynkowy detal, pokryta jest papą dachówkową (gontem bitumicznym). Wysoki, tynkowany i boniowany cokół budynku sięga wysokością parapetu okien, na poziomie którego zwieńczony jest gzymsem. Asymetryczne elewacje podzielone są poziomymi pasami tynku biegnącymi na wysokości parapetów i nadproży okien obu kondygnacji. Okna ujęte zostały tynkowymi opaskami. W elewacji od strony al. Wojska Polskiego lewą, północno-zachodnią część zajmuje zwieńczony szczytem pozorny ryzalit, do którego od prawej (południowo-wschodniej) strony przylega zlicowana z ryzalitem piętrowa loggia. Elewację ryzalitu przepruwa na wysokości parteru duże, półokrągłe czterodzielne okno, któremu na 1. piętrze odpowiadają dwa okna dwudzielne, a w szczycie poddasza - jedno takie okno. Szczyt ryzalitu o krawędziach ogzymsowanych i tworzących skomplikowany wklęsło-wypukły wykrój z wolutami w górnej części, zwieńczony został półkolistym naczółkiem oraz metalową sterczyną. Loggia otwiera się na parterze półkolistym otworem o identycznym kształcie i wielkości jak położone obok okno ryzalitu, na piętrze zaś tworzy rodzaj otwartego ganku z kolumienkami dźwigającymi belkowanie i okap dachu. Zworniki w archiwoltach półkolistych otworów parteru podkreślono motywem masek. W elewacji od ul. Miłaszewskich asymetrycznie usytuowany parterowy przedsionek, poprzedzony krytym gankiem ze schodami o ozdobnej ażurowej balustradzie stanowi podstawę walcowatej wieży mieszczącej klatkę schodową. Konstrukcja dźwigająca zadaszenie nad schodami ganku otwiera się wspartymi na masywnej narożnej kolumnie łukami - pełnym od frontu, koszowym ukośnym z boku. Dwa okna przedsionka zamknięte są łukami pełnymi, niewielkie otwory ostatniej, wydzielonej kondygnacji wieży - łukami odcinkowymi, pozostałe okna elewacji (w tym pary wąskich otworów o wspólnym nadprożu) - mają zamkniecie proste. Na wysokości 1. piętra widoczna jest zwieńczona kartuszem tablica z napisem „Anno Dom. 1896”. Dwie pozostałe elewacje willi otrzymały znacznie skromniejszy wystrój. W elewacji tylnej, nad asymetrycznie usytuowaną przybudówką z wyjściem do ogrodu i tarasem na dachu góruje naczółkowy szczyt z oknem poddasza. Wnętrze willi rozwiązane zostało w nieregularnym układzie zbliżonym do dwutraktowego ze spiralną klatką schodową w wieży dostępnej z przedsionka od strony północno-zachodniej oraz z dużą reprezentacyjną salą na parterze od południowego wschodu. Z elementów oryginalnego wystroju architektonicznego przetrwała metalowa ozdobna balustrada klatki schodowej, stolarka drzwiowa i okienna oraz sztukaterie w poszczególnych pomieszczeniach.

Obiekt dostępny w godzinach pracy biura.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 02.07.2015 r.