Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

willa - Zabytek.pl

Adres
Szczecin, Aleja Wojska Polskiego 65

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. Szczecin, gm. Szczecin

Jedna z charakterystycznych neorenesansowych willi z lat 80.XX w.w najstarszej willowej dzielnicy Szczecina zwanej Westendem, usytuowana w szczególnie eksponowanym miejscu na narożniku głównej arterii komunikacyjnej tej dzielnicy i jednego ze słynnych gwiaździstych placów Śródmieścia Szczecina.

Do dziś przetrwała bryła budynku i stosunkowo bogaty wystrój jego elewacji.

Historia

Willa przy dawnej Falkenwalderstrasse 56 powstała na terenie Westendu - willowego przedmieścia Szczecina, założonego w początkach lat 70. XIX w. Oznaczona pierwotnie numerem 33/34, wzniesiona została w 1882 r. na zlecenie spadkobierców kupca H. Deckerta. Nie jest obecnie znane nazwisko projektanta kupieckiej rezydencji, przypuszczać jednak można, że był nim architekt i mistrz budowlany E. J. Decker, który zaprojektował kilka sąsiednich willi, utrzymanych w jednorodnej neorenesansowej stylistyce. Ukończenie budowy willi przypada na lato 1882 r., bowiem we wrześniu tegoż roku podłączono ją do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Według książki adresowej z 1884 r. właścicielką posesji była wdowa po kupcu H. Dekkercie, pani pani Elise Dekkert z domu Dilger. Mieszkała ona na parterze wraz z niezamężną siostrą. W piwnicy położone było mieszkanie portiera i ogrodnika - od początku więc dużą wagę przywiązywano do utrzymania ogrodu, który otoczony był ozdobnym, metalowym ogrodzeniem.

Własnością wdowy Dekkert willa pozostawała do połowy lat 90. XIX w. W 1900 r. właścicielem był już kupiec Richard Winckelsesser, prowadzący hurtowy handel zbożem i paszą. W 1908 r. willa należała do wdowy po nim, Marthy z domu Geiseler. Od połowy lat 20. XX w. jest ona wymieniana wśród mieszkańców posesji, podczas gdy jej właścicielem był dyrektor Wilhelm Kettner. Wdowa po tym ostatnim na początku lat 30. XX w. sprzedała willę firmie Überlandzentrale Pommern A. G. (Pomorska Elektrownia Okręgowa S.A.), która od połowy lat 30. występowała pod nazwą Märkisches Elektrizitätswerk A.G. (Elektrownie Marchijskie S.A.) prowadząc swą działalność na terenie prowincji brandenburskiej, pomorskiej, meklemburskiej oraz tzw. Marchii Granicznej. Poprzednia właścicielka oraz jej lokatorzy zachowali nadal swe mieszkania. W okresie powojennym, od lat 50. XX w. willa należała do Wydziału Propagandy Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Działał tu również Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu Leninizmu. W 1990 r. przekazano budynek Instytutowi Historii Uniwersytetu Szczecińskiego. Po jego przeniesieniu w inne miejsce, w 1999 r. willa przeszła w użytkowanie Fundacji na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego. Po gruntownym remoncie na parterze budynku znalazła się restauracja WEST ENDE.

Opis

Willa przy al. Wojska Polskiego 65 położona jest w willowej dzielnicy Szczecin-Łękno, znanej niegdyś jako Westend, na narożnej działce pomiędzy aleją Wojska Polskiego od południowego zachodu, placem Szarych Szeregów od południa i ul. Wielkopolską od południowego wschodu. Ku ulicom tym i placowi wychodzą trzy spośród pięciu elewacji budynku, dwie pozostałe zwrócone są w stronę porośniętego drzewami ogrodu, do którego wjazd prowadzi od strony al. Wojska Polskiego. Główne wejście do budynku usytuowane jest w północno-wschodniej elewacji ogrodowej. Obecnie nie istnieje oryginalne ogrodzenie parceli - zostało ono zastąpione niskim kamiennym murkiem.

Willa w formach neorenesansu włoskiego, założona na powtarzającym kształt działki rzucie zbliżonym do symetrycznego pięcioboku. Jednopiętrowa, podpiwniczona, nakryta niskim dachem wielopołaciowym z pięciobocznym świetlikiem w środku. Murowana, otynkowana, dach pokryty papą. Elewacje podzielone gzymsami cokołowym i kordonowym, zwieńczone wydatnym, drewnianym gzymsem koronującym z kroksztynami, na wysokości parteru bonowane. Okna ujęte profilowanymi opaskami, w obramieniach o formie aediculi z toskańskimi pilastrami po bokach oraz bogato zdobionymi płycinami parapetów i nadproży (motywy wici akantowej, girland, antytetycznie ustawionych ptaków i t. p.). Na elewacji północnozachodniej dużych rozmiarów relief z antykizującym. Elewacja południowa (od strony placu Szarych Szeregów) symetryczna, dwuosiowa, w głównej środkowej części zryzalitowana na skutek cofnięcia narożników. Obie elewacje boczne cofnięte na szerokości pierwszej od narożnika osi okiennej, elewacja od strony al. Wojska Polskiego pięcioosiowa, od ul. Wielkopolskiej - symetryczna, z dwuosiową piętrową werandą pośrodku. W parapetach okien werandy - tralkowe balustrady. Obie elewacje tylne pięcioosiowe. W elewacji północno-wschodniej główne wejście do budynku usytuowane w ryzalicie klatki schodowej, obok - wydatny trójboczny parterowy ryzalit. W elewacji północnozachodniej pośrodku jednoosiowy ryzalit, dwie osie okienne od strony ulicy zamarkowane blendami.

Wnętrze willi rozplanowane wokół centralnie położonego pięciobocznego hallu w układzie trzytraktowym. Od strony północno-wschodniej położona dwutraktowa klatka schodowa od południowego zachodu największa reprezentacyjna sala. Zachowana oryginalna stolarka drzwiowa, a w sali restauracyjnej na parterze - neobarokowy kominek z czarnego marmuru.

Obiekt dostępny za zgodą użytkowników (pomieszczenia parteru w godzinach otwarcia restauracji).

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 27.04.2015 r.

Rodzaj: willa

Styl architektoniczny: neorenesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.116221, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.431350