kościół parafialny pw. św. Mikołaja i Jana Ewangelisty - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Mikołaja i Jana Ewangelisty
Adres
Sząbruk, 28
Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. olsztyński, gm. Gietrzwałd
Po przebudowie z lat 1911-1913 należy do grupy trzech kościołów gotyckich (obok Jonkowa i Wrzesiny), które zostały rozbudowane na początku XX w. wg. projektów architekta z Królewca Fritza Heitmanna.
Historia
Wieś Sząbruk była lokowana dwukrotnie: w latach 1363 i 1383. Jeszcze przed lokacją wsi wzmiankowany był proboszcz (1355). Nie wiadomo, czy w owym czasie wzniesiono kościół, gdyż wieś borykała się z trudnościami finansowymi. Być może przed wzniesieniem kościoła murowanego powstała budowla drewniana. Obecny kościół został zbudowany ok. 1450-1500 roku. Kościół rozbudowano w 1608 i 1687 roku. W 1771 r. dobudowano wieżę. Na XVIII wiek przypada również budowa kruchty. W latach 1911-1913 architekt z Królewca Fritz Heitmann dobudował do gotyckiego kościoła trójnawową halę z prosto zamkniętym prezbiterium i dwiema zakrystiami. Ponownej konsekracji kościoła dokonano w 1913r. Forma rozwiązania szczytu wschodniego nawiązuje do pobliskiego kościoła w Nowym Kawkowie.
Opis
Kościół w Sząbruku znajduje się w centrum wsi. Został wzniesiony na planie prostokąta, orientowany, murowany z kamienia polnego i cegły, z dobudowaną od strony zachodniej wieżą zakończoną latarnią. Dach korpusu nawowego siodłowy, kryty dachówką ceramiczną, dach wieży namiotowy również nakryty dachówką ceramiczną, latarnia wieży kryta blachą. Elewacja wschodnia zwieńczona szczytem sterczynowym. Okna wysokie, zamknięte łukiem koszowym, wieża bez podziałów, z niewielkimi otworami okiennymi w partii górnej. Od północy do elewacji kościoła przylega kruchta. W trakcie przebudowy z lat 1911-1913 od południa dodano do gotyckiej bryły trójnawową, ceglaną, neogotycką halę zmieniając dyspozycję wnętrza. Dotychczasowy, gotycki korpus nawowy zaczął pełnić funkcję transeptu natomiast nowa część kościoła stała się korpusem nawowym. Do najcenniejszego wyposażenia wnętrza należą późnośredniowieczne malowidła ścienne o tematyce chrystologicznej (Sąd Ostateczny i sceny pasyjne).
Obiekt dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Maurycy Domino, 8.12.2014 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkowników Lech Pietrzak, Maria Dzieciątek.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.164426, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.264091