Historia

Kaplicę wzniesiono na tzw. Dziewiczej lub Panieńskiej Górce. Lokalne podanie głosi, iż zostały tam pochowane dwie młode kobiety, które zamarzły,  uciekając przed rozpasanymi żołnierzami. Ich ciała znaleziono dopiero wiosną, kiedy stopniały śniegi. W miejscu tym miały być także dokonywane pochówki choleryczne. 

Na Dziewiczej Górce wzniesiony zostałł w 1673 r. pierwszy klasztor i kościół Filipinów. Lokalizację tą miała wyznaczyć Matka Boska, ukazując się murarzowi Lenartowiczowi, nawiązując w przemowie do miejsca pochówku dziewcząt.

W kościele przechowywano i udostępniano wiernym cudowny obraz. Słynął on łaskami i cudami, przez co ruch pielgrzymkowi stał się w tym miejscu bardzo ożywiony.

Drewniana budowla spłonęła w 1730 r. Nowy, murowany zespół klasztorny o znacznie większej kubaturze wystawiono na południe od Panieńskiej Górki. Na miejscu dawnego założenia dobrodziejka Filipinów, Anna Zofia Starołęska- Zbąska miała ufundować kaplicę pw. św. Anny. 

W literaturze funkcjonuje kilka dat budowy: 1730, 1765 i uważana za najbardziej prawdopodobną 1782-3. Nadanie wezwania św. Anny łączy się ze szczególnym  kultem tej świętej w pobliskich Smardzewicach, z których pochodziła rodzina fundatorki a także imieniem pierwszej dobrodziejki. 

Opis

Obiekt znajduje się na niewielkim wzniesieniu po północnej stronie ul. Głównej (centralnej arterii komunikacyjnej miejscowości), w pobliżu ul. Szkolnej. Jest orientowany. Teren wokół kaplicy otoczony jest współczesnym ażurowym ogrodzeniem na ceglanej podmurówce. W zachodniej części terenu znajduje się kapliczka słupowa, typowy przykład małej architektury tego regionu. 

Barokowa kaplica usytuowana jest na planie prostokąta, którego wschodni bok zamknięty został półkoliście. Wnętrze jest jednonawowe. 

Wzniesiono ją z cegieł na zaprawie wojennej, mury są z obu stron otynkowane. Przekryta została dwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną. 

Rolę fasady pełni elewacja zachodnia. Ściany jej są gładko otynkowane. Prostokątny otwór drzwiowy flankuje para pilastrów. Pilastry akcentują także narożniki. Nad wejściem znajduje się okrągłe okienko. Całość wieńczy gzyms, na którym opiera się trójkątny szczyt z niewielkim otworem a nad nim sygnaturka.  Elewacje boczne posiadają po jednym otworze okiennym zamkniętym łukiem odcinkowym. Apsyda nie posiada otworów.

Kaplica dostępna z zewnątrz. 

Oprac. Anna Michalska, OT NID w Łodzi, 15.04.2019 r.