Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża


kościół XV w. Strzegowa

Adres
Strzegowa, 1

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. olkuski, gm. Wolbrom - obszar wiejski

Pomimo częściowych przekształceń kościół zachowuje wartości architektoniczne gotyckiej budowli sakralnej z cennym barokowym wyposażeniem.

Cały zespół kościelny wyróżnia się znacznymi walorami krajobrazowymi.

Historia

Strzegowa jest wsią położoną na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Nie wiadomo dokładnie kiedy miejscowość została lokowana. Istniała już w XIV w. i należała do Pileckich rezydujących na pobliskim zamku Smoleń. Strzegową wzmiankował w 1440 r. w Liber Beneficiorum, Jan Długosz. Kościół istniał tu prawdopodobnie już w końcu XIV w. Wieś  należała do parafii w sąsiednim Dłużcu, ale na początku XVI w. miała już własną parafię. Zachowany kościół zbudowany został w stylu gotyckim prawdopodobnie w końcu XV lub pocz. XVI w. Świątynię powiększono w XVII stuleciu, a przebudowano i wyposażono w stylu barokowym w XVIII w. Być może właśnie wtedy cmentarz przykościelny otoczony został kamiennym ogrodzeniem z wnękami na figury. W 1956 roku do nawy kościoła od południa dobudowano kaplicę. Drewnianą dzwonnicę w sąsiedztwie świątyni wzniesiono w 1875 r., a gruntownie wyremontowano w 2009 r. Plebania powstała na przełomie XIX/XX w. Obiekt odrestaurowany został po 2000 roku. W tym samym czasie uporządkowano otoczenie świątyni i przekształcono kamienne ogrodzenie cmentarza przykościelnego.

Opis

Zespół kościelny usytuowany został w centralnej części wsi na znacznym wyniesieniu terenu. Kościół jest gotycki o częściowo zatartych cechach stylowych na skutek kilku przekształceń. Świątynia jest budowlą orientowaną, murowaną z cegły i kamienia, potynkowaną, jednonawową, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium do którego od północy przylega zakrystia. Do nawy od zachodu dostawiona jest kruchta, a od południa kaplica. Ściany na zewnątrz są oszkarpowane. Kościół nakrywają blaszane dachy wielopołaciowe. Na kalenicy dachu nad nawą góruje wysmukła, wieloboczna wieżyczka na sygnaturkę zakończona cebulastym hełmem ze sterczyną. Nad kaplicą znajduje się dach kopułowy. Do wyposażenia świątyni należą m.in. rokokowy ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w. (na zasuwie obraz św. Hipolita) i boczne ołtarze barokowe z obrazami Chrystusa na Krzyżu i Matki Boskiej Różańcowej oraz św. Antoniego Padewskiego i św. Izydora. Krucyfiks w tęczy i kamienna chrzcielnica są późnobarokowe z XVIII w. Dzwonnica wbudowana została we wschodnią część muru otaczającego cmentarz przykościelny. Jest to obiekt drewniany, konstrukcji słupowo-ramowej, prostokątny, dwukondygnacyjny, nakryty blaszanym dachem namiotowym o wklęsłych połaciach przeprutym wysoką wieloboczną wieżyczką z ostrosłupowym hełmem. Węższe piętro dzwonowe oddzielone jest od kondygnacji dolnej szerokim okapem obiegającym. Plebania przy kościele posadowiona została na wysokim podpiwniczeniu, niwelującym znaczne nierówności tereny. Wejście do budynku poprzedzają wysokie schody. Ściany plebanii pokryte są w całości panelami ze sztucznego tworzywa. Obiekt wzniesiony na planie prostokąta nakrywa blaszany dach dwuspadowy. Budynek został znacznie przekształcony na początku XX w. Zespół kościelny otoczony jest murem, częściowo zamienionym na ozdobne ogrodzenie z  metalowych prętów.

Zabytek dostępny. Wnętrze kościoła można zobaczyć w czasie nabożeństw.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 12-05-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.189892, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.404284