Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Matki Boskiej - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Matki Boskiej


kościół przełom XVI/XVII w. Strzegom

Adres
Strzegom, Kościelna 14

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. staszowski, gm. Rytwiany

Jeden z najpiękniejszych drewnianych kościołów regionu świętokrzyskiego, z cennymi polichromiami i późnorenesansowym wyposażeniem.

Historia

Parafia w Strzegomiu wzmiankowana była w 1326 r., ale drewniany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła znamy dopiero z XV-wiecznego przekazu Jana Długosza; kolatorem świątyni był król Polski, jako że wieś pozostawała własnością królewską. Obecnie istniejący kościółek wzniesiono najprawdopodobniej około przeł. XVI i XVII w., a może nawet u schyłku XVI stulecia, skoro miał go konsekrować biskup krakowski, kardynał Jerzy Radziwiłł. Już wkrótce, od 1609 r., stał się on filią parafii w Wiązownicy. Przechodził w swojej historii kilka gruntownych restauracji: w połowie XIX w., następnie około 1875 r., wreszcie około 1927 r., kiedy przedłużono korpus nawowy o dwa przęsła w kierunku zach., przesunięto chór, a także na nowo oszalowano ściany kościoła. W latach 1965-1967 remontowano stropy, wówczas wykonano też prace konserwatorskie przy cennej polichromii wnętrza. Kilka lat później oszalowano kruchtę i szczyt zachodni. Ostatnie prace miały miejsce w latach 2005-2009; wymieniono w tym okresie posadzkę w prezbiterium na ceramiczną, odpowiadającą odkrytym reliktom dawnego poziomu użytkowego, założono też nową drewniana podłogę w nawie. Na początku XX w. wzniesiono przed zach. fasadą świątyni drewnianą wieżę. Istnieje pogląd, że dawniej wieża była luźno dostawiona do elewacji kościoła.

Opis

Kościółek stoi w pn. części wsi, na obszernym placu, użytkowanym dawniej jako przykościelny cmentarz. Zbudowany jest w konstrukcji zrębowej, z drewna modrzewiowego, na podmurówce z cegły i kamiennych otoczaków. Składa się z trójnawowego korpusu i znacznie węższego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium. Przedłużeniem nawy pn. jest przylegająca do prezbiterium zakrystia. Cały ten korpus przykryty jest wspólnym, bardzo wysokim dwuspadowym dachem gontowym. Na kalenicy dachu, nad łukiem tęczowym, wznosi się sygnaturka zwieńczona arkadkową latarnią z cebulastym hełmem. Ściany z obydwu stron są pionowo szalowane deskami. Nawa główna i prezbiterium przykryte są stropami płaskimi, to ostatnie stropem zdobionym w pseudokasetony, oddzielone słupami nawy boczne są znacznie niższe i nakrywają je skośne stropy, odpowiednio do spadku połaci dachu. Skromny z zewnątrz kościół mieni się w środku wspaniałymi barwami realistycznych malowideł obramionych kompozycjami kwiatowymi, pokrywających stropy i ściany świątyni, zwłaszcza prezbiterium. Ołtarz główny jest późnorenesansowy, podobnie jak pokryte polichromią boazerie na ścianach prezbiterium i balustrada chóru muzycznego zdobionego pilasterkami, z rzeźbą św. Andrzeja. Obraz Piety w retabulum ołtarza uchodził dawniej za cudowny. Świetności wyposażenia dopełnia niedawno odkryta późnogotycka rzeźba Chrystusa.

Stojąca przed fasadą główną dzwonnica została wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej. Jest oszalowana w sposób identyczny jak kościół.

Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu z proboszczem.

oprac. Aleksandra Ziółkowska, 06-12-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.69918, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.14944