grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Stawy
Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. jędrzejowski, gm. Imielno
Usytuowanie i opis
Stanowisko położone jest na wyspie wśród rozlewisk Nidy, pomiędzy wsiami Stawy, Motkowice i Umianowice.
Grodzisko zajmowało pow. ok. 8 ha. Główny człon grodu znajdował się na zachodnim krańcu wzgórza. Od strony wschodniej przylegało do niego podgrodzie. Gród otoczony był podwójną linią obwałowań o eliptycznym zarysie. Człon właściwy otoczono ponadto dodatkową podwójną linią wałów. Umocnienia obronne zostały niestety prawie całkowicie rozorane. W obrębie majdanu natrafiono na znikome ślady zabudowy mieszkalnej (kilka jam i ziemianek z paleniskami kamiennymi), pochodzących z czasów osady otwartej. Nie odkryto zabudowy związanej z czasem funkcjonowania grodu, co można tłumaczyć funkcją schronieniową grodu (refugialną).
Historia
Na terenie grodu stwierdzono ślady osadnictwa związane z epoką kamienia i kulturą łużycką. Wczesnośredniowieczna osada otwarta funkcjonowała tu prawdopodobnie w IX - X w., po czym została spalona. Następnie wzniesiono tu gród obronny, datowany na XI - XII wiek. Grodzisko identyfikowane jest z siedzibą kasztelanii w Czechowie, ale przyjęcie tej tezy musi wiązać się z przesunięciem okresu funkcjonowania obiektu co najmniej do poł. XIII w. Wokół grodu (np. w miejscowości Umianowice) w trakcie badań powierzchniowych zaobserwowano ślady osadnictwa otwartego. Stanowisko obecnie użytkowane jest jako pole orne.
Stan i wyniki badań
Pierwszą wzmiankę o grodzisku podał w 1887 r. ks. Władysław Siarkowski. Obiekt został odkryty i opisany w 1955 r. przez D. Woźniak (jako stanowisko w miejscowości Wygoda). W latach 60-tych wizytacje obiektu przeprowadzały Elżbieta Dąbrowska i Zofia Wartołowska. Badania wykopaliskowe w latach 1968 - 74 prowadziła Zofia Woźnicka, pod koniec prac przy współudziale Jerzego Guli.
Stanowisko dostępne. Materiał zabytkowy z badań przechowywany w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Kielcach, Muzeum Archeologicznym w Krakowie i Stacji Archeologicznej IHKM PAN w Igołomii.
oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 21-10-2015 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_26_AR.22720, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_AR.41510