Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarz żydowski - Zabytek.pl

cmentarz żydowski


cmentarz żydowski 1. poł. XIX w. Stawiski

Adres
Stawiski

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. kolneński, gm. Stawiski - miasto

Cmentarz żydowski w Stawiskach jest świadectwem minionej epoki, kultury, społeczności, która licznie zamieszkiwała województwo podlaskie (w Stawiskach w pewnym okresie 90% społeczności była to ludność wyznania mojżeszowego) i współtworzyła historię Polski.

Żydzi przez stulecia byli obecni we wszystkich sferach życia codziennego, wiele wnosząc do niego ze swojej tradycji, również czerpiąc korzyści dla siebie. Okupacja hitlerowska przerwała ów ciąg ich dziejów na Podlasiu: zostali zgładzeni ludzie, wytwory ich kultury, zabytki. Gdzieniegdzie ocalały jedynie żydowskie cmentarze, a na nich nieliczne macewy, ostatnie materialne świadectwo po tej społeczności.

Historia

Kirkut, kierkow, kirchol (od niemieckiego słowa Kirchhof, oznaczającego dziedziniec kościelny, na którym grzebano zmarłych), określenie cmentarza żydowskiego używane przez Polaków. Żydzi nie używali tego określenia, zastępowali go nazwami w jidysz (bejsojlem, bejsakwores) lub pochodzącymi z hebrajskiego (bejt olam dom świata albo dom wieczności, bejt kwarot dom grobów, bejt almin dom wieczności wyraz zapożyczony z języka aramejskiego). Zgodnie z nakazami religijnymi Żydzi zakładali swoje cmentarze poza miastami i wydzielali na nim osobne kwatery dla kobiet i mężczyzn. Cmentarz żydowski w Stawiskach założony został przypuszczalnie w 1. poł. XIX w. po za miastem nad Strugą Mogiła. Potocznie określany jako „Mogiłki”. Zamknięty i zniszczony podczas II wojny światowej.

Opis

Cmentarz usytuowany jest na pd. od granic miasta, przy drodze Łomża-Stawiski. Prowadzi do niego polna droga. Wzdłuż granic zachowane ślady wału ziemnego oraz fragmenty kamiennego muru. Północną i pn.-wsch. granicę cmentarza wyznacza strumień, którego przebieg w dużej mierze regulują żerujące tam bobry. W całej linii brzegowej strumienia liczne drzewa i krzewy, teren podmokły. Granica południowa i pd.- zach. cmentarza to wał ziemny porośnięty gęsto krzewami. Do zach. granicy cmentarza przylega teren tzw. rezerwa cmentarna. W północnej części nekropolii zachowały się wały grodziska wczesnośredniowiecznego. Nagrobki w formie macew, kamieni polnych z inskrypcjami oraz tumb przypominających sarkofag (jednak nie zawierających ciała zmarłego, które grzebano bezpośrednio w ziemi), z dostawioną pionowo macewą- zachowane fragmentarycznie. Nagrobki (kilkadziesiąt) rozlokowane nieregularnie również w obrębie majdanu grodziska. Teren cmentarza porastają liczne drzewa i krzewy, w większości samosiewy, przerośnięta wieloletnia trawa.

Obiekt dostępny.

Oprac. Iwona Górska, OT NID Białystok, 05-11-2014 r.

Rodzaj: cmentarz żydowski

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_CM.6139, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_CM.94735