cerkiew prawosławna parafialna pw. św. Michała - Zabytek.pl
cerkiew prawosławna parafialna pw. św. Michała
Adres
Stary Kornin, 32
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. hajnowski, gm. Dubicze Cerkiewne
Jej oryginalna bryła na rzucie zbliżonym do krzyża łacińskiego wzorowana była zapewne na poprzedniej, XVIII-wiecznej cerkwi, natomiast dekoracja w postaci szalunku i opasek okiennych została zaczerpnięta z tradycyjnej drewnianej architektury rosyjskiej, rozpropagowanej na terenach cesarstwa rosyjskiego w 2. poł. XIX wieku.
Historia
Parafia prawosławna św. Michała Archanioła i św. Anny w Starym Korninie powstała w 1631 r., a osiem lat później przyjęła unię brzeską. Budowa pierwszej cerkwi trwała od 7.XI.1630 do 25.VIII.1631 roku. W 1709 r. miało miejsce cudowne objawienie się ikony Matki Bożej, co sprawiło, że cerkiew stała się znanym na Podlasiu sanktuarium. W 1724 r. hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki ufundował nową świątynię na rzucie krzyża greckiego, którą konsekrowano w 1733 r. pw. św. Michała. W 1839 r., w wyniku skasowania unii brzeskiej, parafia powróciła do prawosławia. Obecną cerkiew zaczęto budować w 1892 r., najprawdopodobniej na wzór poprzedniej. 7 sierpnia 1893 r. konsekrował ja bp litewski i wileński Donat. Do cerkwi przeniesiono barokowy ołtarz główny ze starej świątyni wraz z cudowną ikoną, która w 1915 r. została wywieziona w głąb Rosji przez bieżeńców. Po I wojnie światowej zlikwidowano parafię w Starym Koninie, a wiernych przyłączono do parafii w Dubiczach Cerkiewnych. Reaktywacja parafii starokornińskiej nastąpiła w 1940 roku.
Opis
Cerkiew usytuowana w środkowej części wsi, na cmentarzu przycerkiewnym położonym po pd.-zach. stronie drogi biegnącej przez wieś, obok cerkwi fil. pw. św. Anny. Przykład drewnianej architektury cerkiewnej z terenu Podlasia.
Zbudowana na rzucie wydłużonego krzyża greckiego. Środkowa część nawy w formie oktogonu, wyniesiona, nakryta ośmiopołaciowym dachem zwieńczonym cebulastą kopułą. Boczne części nawy, prezbiterium i babiniec z chórem muzycznym nakryte dachami dwuspadowymi zwieńczonymi kopułkami. Po obu stronach prezbiterium niskie zakrystie. Przed wejściem przybudówka nakryta dachem dwuspadowym, mieszcząca przedsionek. Boczne wejście w elewacji wsch. poprzedzone gankiem na kolumienkach. Drewniana w konstrukcji zrębowej. Posadowiona na podmurówce kamienno-cementowej. Ściany szalowane wewnątrz i zewnątrz. Dachy i kopuły obite blachą. Okna ościeżnicowe, wielokwaterowe. Elewacje szalowane: do 1/3 wysokości ukośnie, wyżej poziomo. Okna prostokątne, zamknięte łukami dwuspadowymi, obramione ozdobnymi opaskami z wolutami, osłonięte nadokiennikami w formie daszków. Wiatrownice i listwy okapowe wycinane w ząbki. We wnętrzu ściany szalowane w dolnej partii pionowo, wyżej poziomo i ukośnie; naroża osłonięte deskami imitującymi filary przyścienne. Środkowa część nawy skomunikowana z pozostałymi częściami cerkwi szerokimi arkadami zamkniętymi łukami koszowymi na podciągach zdobionych ornamentem kostkowym. Boczne części nawy i prezbiterium przekryte pozornymi kolebkami o przekroju łuku koszowego. Balkon chóru muzycznego wsparty na dwóch kolumnach; osłonięty tralkową balustradą. Opaski okienne analogiczne jak na elewacjach zew. Wyposażenie: barokowy ołtarz główny sprzed 1758 r., ikonostas z 1893 r. w stylu bizantyjsko-rosyjskim, autorstwa Jegora Aleksandrowicza Mołokina z Wilna, pozostałe wyposażenie głównie XIX-wieczne w tzw. stylu rusko-bizantyjskim.
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Otwierany w czasie nabożeństw.
Oprac. Tomasz Rogala, OT NID w Białymstoku, 17-11-2015 r.
Rodzaj: cerkiew
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.61434, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.156154