Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Ścięcia św. Jana - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Ścięcia św. Jana


kościół XV w. Stara Kamienica

Adres
Stara Kamienica, 40

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. jeleniogórski, gm. Stara Kamienica

Kościół wielofazowy, wzmiankowany w 1370 r., obecną postać uzyskał w wyniku licznych przebudów – głównie z XVII i XVIII w.

Otoczona kamiennym murem cmentarza świątynia jest bardzo oryginalnym przykładem kościoła wiejskiego, łączącego cechy gotyckie i renesansowe z wczesnymi wpływami baroku, wzorowanymi na architekturze czeskiej Pragi. Jej prezbiterium pełniło rolę kaplicy dla znanego śląskiego rodu możnowładczego von Schaffgotsch, którego przedstawiciele rezydowali w pobliskim dworze.

Historia

Wzmiankowany w 1370 r. Mury obecnej nawy i przyziemia wieży powstały w XV w. Prezbiterium przebudowano ok. 1624 r. z inicjatywy Hansa Ulricha von Schaffgotscha, poszerzając je o dodatkowe nawy boczne i niskie wieżyczki mieszczące klatki schodowe. Kolejne przekształcenia obiektu miały miejsce w latach 1677 oraz 1769. Kościół był remontowany w XIX w. oraz w latach 1957, 1975-1979 i w 1991 r.

Opis

Kościół usytuowany w centrum wsi, po zachodniej stronie głównej drogi. Utrzymany w stylu późnogotyckim z elementami renesansu i wczesnego baroku, orientowany, trójnawowy. Murowany z kamienia z dodatkiem cegły. Bryła rozczłonkowana, złożona z krótkiego, prostokątnego korpusu nawowego zamkniętego trójbocznie od zachodu, przechodzącego w wydłużone, trójnawowe prezbiterium o środkowej nawie zakończonej pięcioboczną absydą i pozostałych krótszych, zamkniętych prosto.

Na styku nawy i prezbiterium od południa dostawiona wysoka, licząca ok. 40 m wieża na planie kwadratu, wyżej ośmioboczna. Do prezbiterium dostawione bliźniacze, okrągłe, niskie ryzality wieżowe. Od północy niski aneks zakrystii. Korpus i prezbiterium przykryte wspólnym, wysokim dachem dwuspadowym, wieża – dwuprześwitowym hełmem o barokowej formie. Ryzality prezbiterium – ostrosłupowymi hełmami, aneks zakrystii – dachem pulpitowym. Elewacje tynkowane. W południowej ścianie nawy późnogotycki portal z krzyżującymi się laskami archiwolty. Otwory okienne o zróżnicowanym kształcie i proporcjach, w nawie i zamknięciu prezbiterium ostrołukowe, w bocznych ścianach prezbiterium prostokątne, w kamiennych oprawach z uszakami i prostymi naczółkami.

Wnętrze korpusu jednonawowe, przykryte stropem kasetonowym z dekoracją malarską. Prezbiterium trójnawowe, sklepione krzyżowo. Zachowana piaskowcowa chrzcielnica z 1562 r. i drewniana manierystyczna ambona fundacji Hansa Ulricha von Schaffgotscha z ok. 1626 r. Wczesnobarokowy ołtarz główny z 2 poł. XVII w. ze sceną ścięcia św. Jana nawiązuje bezpośrednio do losu wspomnianego fundatora, również niesłusznie ściętego za rzekomą zdradę. W posadzce późnogotycka płyta epitafijna z końca XV w.

Obiekt ogólnodostępny.

Oprac. Piotr Roczek, OT NID we Wrocławiu, 19.10.2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.73971, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.76270