Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

wodociągowa wieża ciśnień - Zabytek.pl

wodociągowa wieża ciśnień


architektura przemysłowa 1910 - 1911 Środa Wielkopolska

Adres
Środa Wielkopolska

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. średzki, gm. Środa Wielkopolska - miasto

Zabytek techniki unikalny w skali Polski ze względu na nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne i użytkowe.

Przykład niezwykle udanego wcielenia w architekturę miejską historyzującego gotyku wyrażonego stylistyką Rundbogenstilu z równoczesnym podkreśleniem technicznego i użytkowego charakteru budowli. O wysokiej funkcjonalności obiektu świadczy fakt eksploatowania wieży zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem aż do czasów obecnych.

Historia

Wodociągowa wieża ciśnień w Środzie Wielkopolskiej wzniesiona została w latach 1910-1911 na zlecenie władz miejskich Środy Wielkopolskiej przez firmę budowlaną inż. Heinricha Schevena z Duesseldorfu według projektu jego autorstwa i w ramach realizacji większej inwestycji obejmującej budowę sieci wodociągów miejskich (m. in. stacji uzdatniania wody i przepompowni). W momencie zakończenia budowy sieć miejska sieć wodociągowa miała łączną długość 5,6 km, w 1939 r. (m.in. po przyłączeniu do niej w 1925 r. dzielnicy starego miasta) jej długość wzrosła do niemal 10 kilometrów. Wieża ciśnień jest użytkowana do czasów współczesnych. Prowadzone od 1988 r. prace remontowe objęły wymianę drewnianych wewnętrznych schodów drewnianych na stalowe, nowych okien zgodnych z pierwowzorem, żeliwnego rurociągu przelewowego na wyprodukowany z tworzywa sztucznego, przykrycie zbiornika pokrywą z blachy. W 1992 r. położono i wymalowano tynki wewnętrzne. W następnych latach wymieniono okna na nowe zgodnie z pierwowzorem. Obecnie budynek wieży pozostaje jednym z najlepiej utrzymanych zabytków miasta.

Opis

Wodociągowa wieża ciśnień zlokalizowana jest na skwerze zamkniętym ul. Żwirki i Wigury, Dąbrowskiego i Harcerskiej. Wzniesiona została na pierścieniowym fundamencie betonowym. Jej stożkowaty trzon jest murowany z pełnej cegły ceramicznej, tynkowanej od wewnątrz i spoinowanej od zewnątrz. Głowica wieży ma formę ośmiokątnego pryzmatu wspartego na 8 przylegających do dolnej partii trzonu i połączonych ostrołukowymi łękami przyporach, na górze przyjmujących formę filarów. Ich zastosowanie podyktowane koniecznością wsparcia nadwieszonej nad trzonem głowicy decyduje o unikalności a zarazem nowatorstwie tej konstrukcji, pozwalających zdaniem Stanisława Januszewskiego traktować wieżę wodociągową w Środzie Wielkopolskiej jako zwiastun konstrukcji ażurowych budowli tego przeznaczenia. Spadzisty ośmiopołaciowy dach zwieńczony jest latarnią pełniącą funkcję świetlika. Stalowy zbiornik wody typu Intze wspiera się na kamiennym wieńcu korony trzonu oraz na stalowym pierścieniu. Zbiornik osłaniają ściany o konstrukcji stalowej wypełnionej cegłą.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Łuczak, 13.10.2014 r.

Rodzaj: architektura przemysłowa

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BL.42483, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BL.17622