Historia

Ratusz wzniesiono w latach 1825-1826 na miejscu wcześniejszego z XVIII wieku. Budynek powstał według projektu Bonifacego Witkowskiego, popularnego w tym czasie architekta, autora także innych ratuszy, m.in. w Kutnie, Łodzi, Łowiczu czy w Rawie Mazowieckiej. Budowa nowej siedziby władz Sochaczewa wiązała się z projektem jego regulacji i wzrostem znaczenia miasta w ramach Kalisko-Mazowieckiego Okręgu Przemysłowego. Sochaczew stał się wówczas ważnym punktem na trasie tzw. traktu fabrycznego. Nowy, okazały ratusz potwierdzał wówczas rosnącą renomę miasta.

Budynek był na przestrzeni lat wielokrotnie niszczony. Obecny kształt, chociaż jest bardzo bliski dziewiętnastowiecznemu pierwowzorowi, pozbawiony został portyku i belwederu, które zlikwidowano po zniszczeniach dokonanych w czasie powstania listopadowego. Z dawnego budynku zachowały się jedynie piwnice o sklepieniu kolebkowym z lunetami.

Od 1973 roku budynek stał się siedzibą Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą.

Opis

Dawny ratusz usytuowany jest w północnej pierzei rynku (pl. Kościuszki), u wylotu ul. Farnej. Budynek założony na planie prostokąta, murowany z cegły, otynkowany, kryty dachem czterospadowym z lukarnami. Fasada jest symetryczna, dziewięcioosiowa. W jej środkowej części znajduje się niewielki ryzalit z wejściem głównym, ujęty czterema pilastrami w porządku jońskim, zwieńczony przyczółkiem. Pierwsza kondygnacja boniowana z dekoracyjnymi gzymsami nadokiennymi w formie łuków oraz pasa obiegającego elewacje. Okna drugiej kondygnacji posiadają obramienia. Całość zaś wieńczy gzyms kostkowy.

Na ścianie frontowej znajdują się cztery tablice kommemoratywne, m. in.: dotyczące sześćsetlecia miasta (z 1968 roku) oraz żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku (z 1989 roku). We dwutraktowym wnętrzu największym pomieszczeniem jest sień przejazdowa z dwiema kolumnami na osi. W pokojach znajduje się ekspozycja dotycząca dziejów Sochaczewa oraz militariów z czasów II wojny światowej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających w godzinach otwarcia muzeum.

Oprac. Bartłomiej Modrzewski, OT NID w Warszawie, 25.07.2014 r.