Usytuowanie i opis

Grodzisko położone około 1 km na SE od wsi Smolno Małe, po prawej stronie drogi do Smolna Wielkiego, pomiędzy dwoma strumieniami wpadającymi do Gniłej Obry. Teren, porośnięty drzewami, należy do Lasów Państwowych.

Grodzisko w Smolnie Wielkim to silnie zniwelowany obiekt nizinny, wklęsły, o kształcie kolistym. Obecnie jego wysokość wynosi około 1 m (w 1934 r. 3-4 m), zaś wymiary zewnętrzne 90 x 100 m, a kotlinki 60 x 70 m. Od północnego wschodu i północnego zachodu grodzisko otoczone fosą o szerokości 10-15 m i głębokości 0,5-1 m. Ponadto po stronie północnej zachowany wał o szerokości około 10 m i wysokości około 0,5 m. Obok grodziska, po stronie zachodniej pozostałości osady przygrodowej.

Historia

Grodzisko w Smolnie Wielkim zostało założone we wczesnym średniowieczu i funkcjonowało w fazie B, a więc w VII-VIII w. (wg J. Lewczuka), choć nie wykluczano też nieco starszej chronologii (2 poł. VI-VII w. wg E. Dąbrowskiego). W trakcie badań wykopaliskowych wydzielono trzy poziomy osadnicze o łącznej miąższości około 1,5 m. Najniższy poziom osadniczy stanowił bruk kamienny, który pokrywała warstwa pożarowa z licznymi znaleziskami, w tym fragmentami ceramiki ręcznie lepionej i górą obtaczanej.

Stan i wyniki badań

Grodzisko kilkakrotnie było penetrowane podczas badań powierzchniowych (1929, 1934, 1986). Ponadto w latach 1961 i 1965-1967 prowadzono na nim badania sondażowe, a w 1968 i 1972 r. badania powierzchniowo-weryfikacyjne. Wykopy były założone u wewnętrznego podnóża wału (?) po stronie zachodniej, pośrodku majdanu oraz na terenie osady przygrodowej. W trakcie badan wydzielono sześć warstw kulturowych (3 poziomy osadnicze). We wspomnianej warstwie pożarowej oprócz ceramiki wyeksplorowano fragmenty brązowej bransolety i zapinki oraz żelaznego półkoska, a także grot strzały, haczyk do wędki, kółko żelazne, bryłkę bursztynu oraz kości zwierzęce.

Grodzisko jest dostępne przez cały rok. Do grodziska prowadzi droga polna.

Oprac. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 04.12.2017 r.