Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Smolice

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. krotoszyński, gm. Kobylin - obszar wiejski

Pałac w Smolicach prezentuje formę neobarokowo-klasycystyczną w imperialnej, wilhelmińskiej wersji.

Świadczy o tym kompozycja całości, znakomity detal elewacji a przede wszystkim wystrój reprezentacyjnych wnętrz, bogato zdobionych i wyposażonych. Efektowny pałac stanowi harmonijną całość z otaczającym go parkiem oraz położonym obok zespołem kościelnym.

Historia

Książę Henryk Brodaty w 1233 r. nadał Smolice Hugonowi z rodu Łodziów. W1258 r. były własnością benedyktynów z Lubinia. W XV w. właścicielami Smolic byli Sokołowscy i Bnińscy zwani Smolickimi. Następnie wieś znajdowała się w rękach: Siedleckich, Konarzewskich i Siewierskich, a od ok. 1618 r. przechodzi ona w ręce Rogalińskich. Kolejnym właścicielem Smolic został Antoni Umiński, zięć Romana Rogalińskiego, który kupił je w 1746 r. Smolice stają się własnością rodziny Umińskich. Ostatnim właścicielem Smolic z tej rodziny był generał Jan Nepomucen Umiński, któremu władze pruskie skonfiskowały majątek na pocz. l. 30 XIX w. W 1860 r. nowym właścicielem został Erazm Stablewski, którego syn Władysław sprzedał swoje majątki Samsonowi Wollerowi w 1875 r. Dla niego na przełomie lat 70/80 XIX w. wzniesiono nowy murowany pałac na miejscu starego drewnianego dworu. Po śmierci Wollera w 1900 r. majątek odziedziczyły jego dwie córki - Helena i Otylia, które w 1901 r. podzieliły między siebie schedę po ojcu. Helena, od 1893 r. żona hrabiego Leopolda von Zithena z Nysy, odziedziczyła Smolice, Raszewy, Wilkonice, Krzekotowice, Płaczkowo i Czeluścin a Otylia, żona księcia Druckiego-Lubeckiego, otrzymała Dłoń, Kołaczkowice, Melanowo i Piaski. Po 1901 r. nastąpiła przebudowa i rozbudowa pałacu. Ok. 1910 r., po rozebraniu starego kościoła leżącego obok pałacu, rozbudowano pałac o człon północno-wschodni, prawdopodobnie wg projektu Rogera Sławskiego, nadając mu kształt litery L. Dostawiono także do tej części dwie narożne baszty. Helena, będąc pochodzenia żydowskiego, uciekła ze Smolic przed Niemcami w 1940 r. Jej prochy spoczęły w 1975 r. obok męża w ufundowanym przez nią kościele w Smolicach. W 1951 roku gospodarzem Smolic został Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie. Utworzono stację hodowlano - badawczą przekształconą w 1956 r. w Zakład Doświadczalny. Od 2000 r. w Smolicach mieści się spółka hodowlano-nasienna Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin „Hodowla Roślin Smolice”.

Opis

Smolice są położone ok. 5 km na zachód od Kobylina, ok. 23 km na zachód od Krotoszyna, przy drodze krajowej Ostrów-Lubin i nieczynnej linii kolejowej Kobylin-Rawicz. Założenie pałacowo-parkowe zajmuje południowo-wschodnią część miejscowości. Pałac usytuowany jest w północno-zachodniej części parku krajobrazowego, na którego teren prowadzi 5 ozdobnych bram wjazdowych i jedna prowadząca na teren przykościelny. Dojazd od strony reprezentacyjnej bramy wjazdowej prowadzi przed front pałacu.

Budynek zwrócony jest fasadą na południowy-wschód i poprzedzony jest obszernym kolistym klombem. Pałac, zbudowany pierwotnie na rzucie prostokąta z wieżą, z niższym członem północno-zachodnim. mieszczącym kuchnię i nakrytym tarasem, został po 1910 r. przebudowany w stylu neobarokowym. Jego fasada zwrócona była na południowy-zachód a główne wejście znajdowało się przy wieży. Kolejna rozbudowa nadała pałacowi kształt litery L. Powiększono pałac o człon północno-wschodni, czteroosiowy, mieszczący reprezentacyjną sień hol, salon, kancelarie i klatkę schodową. Parterowy człon północno-zachodni nadbudowano i przykryto dachem mansardowym. Później dobudowano do niego dwie narożne baszty.

Korpus główny poprzedzony jest od frontu pseudoryzalitem do którego przylega portyk kolumnowy z przejazdem, nakryty tarasem. Z portyku wiedzie przejście do sieni, biegnącej osiowo i łączącej się z podłużnie biegnącym holem. Człon północno-zachodni składa się z dwóch części odpowiadających poszczególnym fazom rozbudowy i przebudowy rezydencji. Prowadzi do niego wejście od zachodu z półkolistego, drewnianego, górą przeszklonego ganku. Po bokach ganku znajdują się dwie baszty. Bryła pałacu jest podpiwniczona, rozczłonowana, zasadniczo piętrowa. Korpus główny nakryty jest wysokim dachem mansardowym, czterospadowym, podobnie jak dwa dalsze człony, których połacie dachu stapiają się ze sobą. Wieża południowa trzykondygnacyjna, pozostałe trzy baszty narożne piętrowe, nakryte są dwukondygnacyjnymi hełmami zwieńczonymi iglicami.

Elewacja południowo-wschodnia i częściowo południowo-zachodnia licowane są piaskowcem, pozostałe pokryte są tynkiem imitującym piaskowiec. Ozdobiona pilastrami i boniowaniem fasada jest siedmioosiowa, z płytkim trzykondygnacyjnym pseudoryzalitem pośrodku, poprzedzonym portykiem kolumnowym, od frontu wspartym na kolumnach jońskich, pogrupowanych w pary i ustawionych na wspólnym podeście. W bocznych przyściennych portykach kolumny pogrupowane są w pary. W szczycie pseudoryzalitu środkowego znajduje się płaskorzeźbiony piaskowcowy kartusz z herbem hr. von Ziethen. W szczytach wystawek dekoracja w kształcie muszli. Bardzo zróżnicowana jest elewacja północno-wschodnia. Jej część stanowi elewacja północno-wschodnia korpusu głównego, o bogatym wystroju architektonicznym, symetryczna i poprzedzona tarasem z balustradą tralkową, dekorowana szerokim pseudoryzalitem z pilastrami w wielkim porządku, zwieńczona jednoosiowym szczytem podzielonym na trzy płyciny wypełnione bogatą płaskorzeźbioną dekoracją i panopliami. Elewacja południowo-zachodnia z trzykondygnacyjną basztą nakrytą hełmem z lukarnami w części wschodniej i dwuosiowym ryzalitem w części zachodniej. Pomiędzy nimi znajduje się loggia nakryta tarasem wspartym na kolumnach jońskich.

Wystrój wnętrz pochodzi z okresu budowy poszczególnych członów rezydencji. Pałac otoczony jest rozległym parkiem z XIX wieku, zaprojektowanym w stylu angielskim - utrzymanym w tej formie do dnia dzisiejszego. Powierzchnia parku wynosi 18,15 ha. Mieszczą się w nim między innymi: ozdobny basen, fontanna, dwa stawy, alejki spacerowe i mała łąka. Na terenie znajdował się również basen kąpielowy, w 2005 r. zasypany ziemią. W północno-wschodniej części parku usytuowany jest dawny dom ogrodnika, ob. przedszkole.

Pałac dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 17.11.2014 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: neobarokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.159966, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.52268