Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół d. kościoła pw. św. Jana Chrzciciela - Zabytek.pl

zespół d. kościoła pw. św. Jana Chrzciciela


kościół 1753 r. Sieniawa

Adres
Sieniawa, Generała Władysława Sikorskiego 9

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. przeworski, gm. Sieniawa - miasto

Zespół kościoła parafialnego pw.św.Jana Chrzciciela w Sieniawie stanowi zabytek o wysokiej wartości w skali regionu.

Ten barokowy zespół, o zmienianej wielokrotnie funkcji, dwukrotnie pozbawiany wyposażenia, zachował wiele cech stylowych i pełni ważna rolę w układzie urbanistycznym nowożytnego miasta.

Historia

Do 1747 r. na miejscu dzisiejszej świątyni funkcjonował drewniany kościół zbudowany na przeł. XVII i XVIII w. Z powodu złego stanu technicznego świątyni przystąpiono, staraniem Sieniawskich, do przebudowy kościoła na obiekt murowany. Krytą gontem, z drewnianą kopułą, świątynię barokową otoczoną murowanym ogrodzeniem z bramką oraz dzwonnicą ukończono w 1753 r. W 1777 r. kościół spłonął. Przeniesiono wtedy parafię do opuszczonego, klasztornego kościoła Dominikanów. Odbudowany z inicjatywy Augusta Aleksandra Czartoryskiego budynek kościoła przeznaczono w 1788 r. na cerkiew. Po 2 wojnie światowej cerkiew została zamknięta, jej wyposażenie przewieziono w l. 60. XX w. do składnicy muzealnej w Łańcucie. W l. 80. budynek został przejęty przez parafię rzym.-kat. w Sieniawie, wyremontowany i przeznaczony na kaplicę przedpogrzebową, funkcję tę spełnia do tej pory.

Opis

Zespół kościoła pw. św. Jana Chrzciciela usytuowany jest w centrum miasta, przy drodze prowadzącej z rynku w kierunku wsch., w odległości ok. 150 m od niego, na terenie płaskim. Obejście kościoła obwiedzione jest murem, uzupełnionym miejscami siatką ogrodzeniową, z bramką na osi wejścia do świątyni i wieżą dzwonną w pd.-zach. narożniku terenu.

Kościół orientowany, wybudowany na rzucie wydłużonego prostokąta, przechodzącego w węższe, zamknięte trójbocznie z zewnątrz, półkolistą apsydą wewnątrz, od frontu nawę poprzedzono prostokątną kruchtą. Do krótkiego prezbiterium dobudowano od pn. prostokątną zakrystię a od pd. skarbiec. Nad nawą założono dach dwuspadowy, wyższy niż nad prezbiterium, wydzielony od niego ścianą ogniową, z pokaźną, zwieńczoną cebulastym dachem, wieżyczką na sygnaturkę, zakończony od frontu szczytem, nad prezbiterium dach wielospadowy. Pomieszczenia po obu stronach prezbiterium przekryto dachami trzyspadowymi, kruchtę dachem dwuspadowym. Kościół wymurowany jest z cegły, dachy pokryte blachą. Elewację frontową rozplanowano jako dwukondygnacyjną, trzyosiową, rozczłonkowaną płaskimi pilastrami toskańskimi podtrzymującymi profilowany gzyms wieńczący, pomiędzy którymi rozmieszczono wnęki konchowe z nadokiennikami a powyżej nich dwie blendy okienne z zakończonym półkoliście gzymsem z muszlą i tak samo opracowanym wysokim oknem w osi środkowej. Powyżej wydatnego gzymsu, na osi umieszczono obramowaną płycinę z malowanym obrazem apostołów a po obu jego stronach kamienne rzeźby świętych. Pilastry podkreślają po bokach zaoblone narożniki frontu kościoła. W gładkich, pozbawionych dekoracji elewacjach bocznych nawy ulokowano po trzy spore, zakończone łukiem okna w obramieniach z gzymsem nadokiennym, takie same z skośnych ścianach prezbiterium. Oś podłużna budynku podkreślona jest zaślepionym portalem w prezbiterium, z wejściami do krypt. Elewacje kruchty rozczłonkowane są zdwojonymi pilastrami toskańskimi a oś podkreśla symetryczny układ trzech nisz w szczycie.

Dzwonnica usytuowana jest na pd.-zach. od kościoła, na jego osi. Wybudowana na rzucie zbliżonym do kwadratu, jednotraktowa, dwukondygnacyjna, niepodpiwniczona, przekryta jest dachem namiotowym, wymurowana z cegły, dach kryty blachą stalową. Naroża ujęte w pilastry wsparte na wysokim cokole podtrzymują profilowany gzyms, pomiędzy pilastrami, w każdej elewacji rozmieszczono w jednej osi otwory: w górnej kondygnacji zakończone półkoliście w półopaskach z kluczem, w dolnej kondygnacji prostokątne.

Na osi wejścia do kościoła znajduje się bramka, niewielki budynek na rzucie kwadratu, jednokondygnacyjny z przejściem w formie arkady, przekryty dachem dwuspadowym z ozdobnym szczytem zwieńczonym półkoliście od zewnątrz ramowanym przez płaksie pilastry. przy bramce i dzwonnicy zachowały się fragmenty starego muru ceglanego, o gładkich ścianach.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Kaplica przedpogrzebowa.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 10-07-2015 r.