Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

fundamenty kościoła kalwińskiego - Zabytek.pl

fundamenty kościoła kalwińskiego


inne XVI w. Sidra

Adres
Sidra

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. sokólski, gm. Sidra

Pozostałe fundamenty dawnego zboru kalwińskiego, zbudowanego w poł.XVI w.w Sidrze, mają wartości historyczne.

Są pozostałością po niezwykle możnym rodzie Wołłowiczów,  a w szczególności po Eustachym Wołłowiczu (zm. 1587), marszałku hospodarskim, podskarbim litewskim, kanclerzu litewskim, jednym z najbardziej zaufanych ludzi króla Zygmunta Augusta, budowniczym zboru, założycielu Sidry. Wołłowiczowie są jednym z najbardziej zasłużonych rodów związanych z dzisiejszym woj. podlaskim jako kolonizatorzy tych ziem, fundatorzy kościołów, cerkwi i zborów. Fundamenty są także pozostałością po gminie ewangelickiej funkcjonującej tu do połowy XIX w., będącej składnikiem barwnej mozaiki etnicznej, religijnej i kulturowej ziem pogranicza Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Historia

Budowniczym zboru był Ostafi Wołłowicz, syn Bogdana. W 1546 r. występował jako pisarz wojewody wileńskiego, podstarosta brzeski (1551), pisarz hospodarski 1551-1566, horodniczy grodzieński (1551-1552), dzierżawca miednicki 1552-1565, mohylewski 1554-1560, marszałek hospodarski 1553, marszałek nadworny WKL 1561-1569, podskarbi ziemski 1561-1566, sprawca województwa wileńskiego 1565-1566, starosta brzeski 1565-1587, podkanclerzy WKL 1566-1579, kasztelan trocki 1569-1579, kanclerz WKL 1579-1587. Był on jednym z głównych protektorów kalwinizmu. Oprócz Sidry posiadał ogromne dobra prywatne i dzierżawy królewskie. To w Sidrze wzniósł swoją rezydencję (zamek), założył miasteczko (1566) oraz zbudował zbór kalwiński, w którym został pochowany. Zmarł w 1587 roku.  Kolejni właściciele Sidry również dbali o powierzony sobie zbór: Hołowczyńscy w 1630 r. nadali zborowi znaczne uposażenie, o obiekt dbali też Potoccy w XVIII wieku. Zbór zaczął podupadać w 2. poł XVIII i w wieku XIX wraz z zmniejszaniem się liczby wiernych (w początkach XVIII w. zorganizowano w miasteczku parafię katolicką). W 1839 r. został zamknięty. W końcu XIX w. istniał projekt przebudowy mocno zniszczonego zboru na cerkiew. Po I wojnie światowej zbór rozebrano. W 1975 r. fundamenty zboru zabezpieczono w formie trwałej ruiny po przeprowadzeniu badań architektonicznych.

Opis

Fundamenty dawnego zboru stoją w rynku miasteczka. Obiekt jest murowany z kamienia i cegły na rzucie prostokąta o wymiarach zewnętrznych ok. 16, 7 m x 23 m. Orientowany, częściowo podpiwniczony, ściany ma oskarpowane - od wschodu jedna, z pozostałych stron po dwie skarpy. Narożniki wzmocniono skarpami ukośnymi ustawionymi po przekątnych.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

oprac. Grzegorz Ryżewski, OT NID w Białymstoku, 03.09.2014 r.

Rodzaj: inne

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BL.95343