Historia

Pierwsze wzmianki o kościele w Ścinawie Nyskiej pochodzą z początku XIV wieku. Obecna budowla powstała zapewne w 2 ćw. XVIII wieku z zachowaniem wieży z wcześniejszego, renesansowego kościoła (1585-86).

Opis

Kościół postawiony został na wzniesieniu, pośrodku miejscowości, na działce zbliżonej do owalu. Od północy sąsiaduje z cmentarzem. U podnóża wzgórze, na którym znajduje się kościół, otoczone jest kamiennym, oskarpowanym murkiem z renesansową bramką, od której w stronę kościoła prowadzi murowane podejście. Na końcu podejścia znajduję się barokowa bramka. Świątynia jest orientowana z prostokątnym korpusem otoczonym od północy i południa kaplicami, węższym od niego, trójbocznie zamkniętym prezbiterium, czworoboczną kruchtą znajdującą się niemal po środku elewacji południowej i wieżą na planie prostokąta znajdującą się po stronie zachodniej. Kościół jest murowany z cegły, otynkowany z elewacjami północną, południową i wschodnią o dekoracji ramowej; w późniejszym okresie wzmocniony skarpami. Otwory okienne mają kształt prostokątów zamkniętych łukiem pełnym. Umieszczone zostały na dwóch poziomach i dekorowane są wykonanymi w tynku opaskami i odcinkami gzymsów o zróżnicowanych kształtach. Elewacja zachodnia zwieńczona jest szczytem ze spływami. Na osi elewacji znajduje się czterokondygnacyjna wieża, której górna kondygnacja rozczłonkowana jest ślepymi arkadkami i pokryta jest dekoracją sgraffittową o motywach roślinnych. W dolnej kondygnacji wieży znajduje się portal o ostrołukowym profilu. Ponad nim wmurowany został kamienny zwornik z gmerkiem i datą 1585. Wieża zwieńczona jest grzebieniem attyki i nakryta ośmiobocznym stożkiem. Korpus kościoła nakryty jest dachem siodłowym nad partią nawy i wielopołaciowym nad prezbiterium i kruchtą. Wnętrze świątyni nakryte jest w partii nawy sklepieniem żaglastym na gurtach. Po stronie północnej i południowej nawy znajdują się, otwarte do niej, półeliptyczne kaplice z półokrągłymi wnękami i z emporami na piętrze. Pomiędzy kaplicami znajdują się odcinki ściany podkreślone dodatkowo gierowanymi pilastrami o kompozytowych kapitelach. Prezbiterium zamknięte jest półkoliście. Empora organowa wsparta jest na opilastrowanych filarach z tralkową balustradą o linii falistej; analogiczne balustrady znajdują się na emporach. Kościół posiada jednolite, podkreślające jego charakter wyposażenie z rozbudowanym regencyjnym ołtarzem głównym z bramkami i figurami św. Judy Tadeusz i Jana Ewangelisty i znajdującymi się w każdej z czterech kaplic ołtarzami bocznymi. Dopełnienie stanowią: regencyjna ambona o bogatej dekoracji snycerskiej z figurami czterech Ewangelistów na parapecie i grupą Trójcy Świętej na baldachimie, chrzcielnica oraz prospekt organowy. Ponadto w kościele znajduje się zespół czternastu obrazów, które poprzez analogie do obrazów z klasztoru w Lubiążu przypisywane są Michałowi Willmanowi.

Kościół podlega parafii w Ścinawie Małej.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 14.04.2015 r.