Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

mury miejskie - Zabytek.pl

mury miejskie


mur obronny data nieznana Ścinawa

Adres
Ścinawa

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. lubiński, gm. Ścinawa - miasto

Wojenne zniszczenia i powojenne rozbiórki doprowadziły do znacznego zubożenia struktury przestrzennej Ścinawy w obrębie murów obronnych.

Obecnie najcenniejszym elementem dawnej struktury miejskiej, poza kościołem parafialnym wraz z towarzyszącymi mu budowlami i wieżą ratusza, są właśnie średniowieczne mury obronne miasta wraz z wytyczoną po zewnętrznej stronie promenadą, która przebiega po wale ziemnym. Zachowane na tak długim odcinku średniowieczne mury miejskie z fosą i zewnętrznym wałem są wyjątkiem w północnej części Śląska. Najbliższe tego typu przykłady to w większości rekonstruowane niewielkie odcinki w Wołowie, Wińsku, nieco dłuższy fragment w Głogowie oraz znacznie skromniejsze w Prochowicach.

Historia

Ścinawa (Stinav — 1202, Stinaw — 1203, Stinavia — 1207, Steinau – do 1945 r.) - dawna osada handlowa założona została na lewym brzegu Odry, przy ujściu Kaczawy, na naturalnie obronnym terenie: miasto ograniczone było od północy podmokłą łąką, od południa korytem Zimnicy, zachodnią granicę wyznaczała młynówka. Pojedynczy pierścień murów okalający miasto od wschodu, południa i zachodu, powstał ok. 1300 roku. Mury podwyższono w XIV w., w XV i XVI w. pogłębiono i poszerzono fosę, od XIX w. były rozbierane. W 1822 r. rozebrano bramy miejskie, furty w południowej części murów w poszerzono do szerokości ulic. Od tego czasu mury rozbierane były na materiał budowlany. Zasypano rów fosy, założono biegnącą wzdłuż niej promenadę w południowej i zachodniej części miasta. Południowy odcinek promenady na tyłach kościoła ewangelickiego wkomponowany został w układ parku miejskiego. W latach 30. XX w. mury konserwowane w południowej części miasta. Rozważano również możliwość rekonstrukcji murów miejskich.

Opis

Miasto pierwotnie otoczone było wałem ziemno-drewnianym. Zapewne w końcu XIII w. powstały mury obronne (wzmiankowane po raz pierwszy w 1290 r. w dokumencie potwierdzającym nadanie dla klasztoru Św. Ducha „extra muros”). Miały one formę owalu, otaczającego miasto z trzech stron — od północy mury najprawdopodobniej nie istniały, ze względu na naturalną ochronę, jaką stanowiły tereny podmokłe i pobliskie koryto Odry. W tej części miasta mógł istnieć jedynie obronny wał. Istniał pojedynczy pas murów oraz fosa, której rów w XV lub XVI w. poszerzono i pogłębiono.

Główne ulice miasta prowadziły do bram: wschodniej — Odrzańskiej, zwanej też Wrocławską, sprzed 1500 r. i zachodniej — Głogowskiej, sprzed 1428 r. Istniały również w miejskich murach furty: istniejące do XIX w. na południowym odcinku Stara (Altepforte) — obecna ul. K. Świerczewskiego — i Łazienna (Baderpforte) — wylot obecnej ul. Kościelnej. Według przekazu Lucae z lat 80. XVII w. miasto otoczone było fosą i murem z wieżami obronnymi, z zewnątrz umocnionymi barbakanami.

Obecnie obwarowania zachowane są fragmentarycznie w południowej i zachodniej części miasta. W części południowej są to odcinki częściowo rekonstruowane w latach powojennych, natomiast w zachodniej zachowane są fundamenty murów. Ukształtowanie terenu pozwala również na prawdopodobne ustalenie przebiegu murów obronnych w części północno-zachodniej. W układzie terenu czytelny jest również przebieg wału po zewnętrznej stronie fosy miejskiej, po którym poprowadzono w XIX w. promenadę.

Zabytek dostępny.

oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 18-03-2019 r.

Rodzaj: mur obronny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BL.22155, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BL.9815