Historia

Wieżę wzniesiono w 1935 roku w miejscu dawnego zamku krzyżackiego. Roboty budowlane poprzedzono pracami wykopaliskowymi prowadzonymi od maja 1934 roku. Po ich zakończeniu na szczycie wzniesienia miał stanąć domek kryty strzechą, w którym miało mieścić się muzeum. Ostatecznie, z inicjatywy starosty gorzowskiego dr Fausta, plany zmieniono. Budowli nadano formę nawiązującą do krzyżackiej wieży rycerskiej. Na ostatniej kondygnacji miała mieścić się platforma widokowa, niżej na piętrach planowano ekspozycję wykopalisk. Autorem projektu był architekt powiatowy Heckel. Uroczyste otwarcie obiektu odbyło się 2 lipca 1935 roku.

Opis

Santok jest wsią ulicówką, ciągnącą się wzdłuż koryta Warty i jednocześnie wzdłuż podnóża wysokiej skarpy stanowiącej początek rozległej wysoczyzny. Wieża usytuowana jest na grzbiecie wzniesienia, na tzw. Górze Zamkowej. Otoczona jest suchą fosą. Naprzeciw, po drugiej stronie Warty, znajduje się wczesnośredniowieczne grodzisko. Wieża założona na planie kwadratu o wymiarach 6,5 x 6,5 m, trzykondygnacyjna,  ma formę prostopadłościanu. Bryłę wieńczy dach namiotowy kryty dachówką ceramiczną typu „mnich-mniszka’. Ściany pierwszej i drugiej kondygnacji wymurowano z kamieni łamanych, trzecią kondygnację wykonano w konstrukcji szkieletowej. Pierwotnie stanowiła ona otwarty taras widokowy, obecnie jest w całości przeszklona. Jedyne wejście do budynku znajduje się w ścianie pn. na poziomie pierwszego piętra. Poprzedzają je jednobiegowe kamienne schody. W poziomie piętra w ścianie północnej i południowej umieszczono po trzy niewielkie otwory okienne zamknięte łukiem o niskiej strzałce. Mniejsze okna o podobnym wykroju zastosowano w elewacjach wschodniej, zachodniej i południowej.   

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna - obiekt dostępny z zewnątrz..

Oprac. Anna Jackiewicz, OT NID w Zielonej Górze, 21.11.2014 r.