Historia

Kamienica zajmuje działkę, której kształt nie zmienił się od połowy XIV w., kiedy to z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego dokonano regulacji miasta. Zapewne w tym okresie stanął na niej drewniany dom, może na murowanych piwnicach. Według miejskiej tradycji w XVI w. nieruchomość była własnością piwowara, Węgra Lazarczyka. Około przeł. XVI i XVII w. wzniesiono budynek murowany, wykorzystujący dawniejsze relikty. Około 300 lat później został on gruntownie przebudowany, m.in. powstały zupełnie nowe elewacje wsch. i pd., oparte na wzorcach neoklasycystycznych. Dom funkcjonuje pod nazwą „Kamienica Węgra Lazarczyka”, chociaż w powszechnym odbiorze znany jest bardziej jako „Kamienica Pod Ciżemką”; określenie to ma pochodzić od znalezionej na terenie posesji średniowiecznej cegły z odciskiem buta. W 2. poł. lat 90. ubiegłego wieku wykonano liczne prace remontowe, adaptując budynek do funkcji hotelowo-gastronomicznych. Obecnie mieści się w budynku hotel i restauracja.

Opis

Kamienica stoi w pd.-wsch. narożu rynku, jako ostatni w kierunku wsch. dom pierzei pd. Jej najbardziej rozpoznawalnymi elementami są szeroki trójprzęsłowy podcień, wsparty na potężnych filarach, otwarty na rynek arkadami, a także łukowaty zarys elewacji wsch., zgodny z krzywizną prowadzącej do katedry ul. Mariackiej. Wzniesiony z cegły budynek jest piętrowy, z użytkowym poddaszem oświetlonym przez lukarny, stoi na skomplikowanym systemie, być może starszych, piwnic. Elewacje przekształcone w XIX/XX w. mają parter boniowany, co jest charakterystyczne dla sandomierskich kamienic, rozbite są poza tym skromnymi gzymsami oraz profilowanymi nadokiennikami i podokiennikami. Opaski okien wyrobione są w tynku. Od strony dziedzińca, narożnik kamienicy wspiera potężna ceglano-kamienna przypora. Ukryte za filarami podcienia lico parteru od strony rynku, prezentuje piękny gotycki wątek ceglany, tzw. polski. Podcień przekryty jest bardzo ładnym sklepieniem kolebkowo-krzyżowym. Podobne sklepienia znajdziemy we wnętrzach budynku. Piwnice nakryte są sklepieniami żaglastymi i kolebkowymi. Naprzeciwko skromnie obramionego wejścia głównego zachowała się we wnętrzu bardzo ciekawa klatka schodowa, z pięknie toczoną drewnianą balustradą. Drewniany strop w dużej sali na piętrze został wtórnie zestawiony, m.in. z użyciem oryginalnych belek, pochodzących także z innych domów; na piętrze znajduje się również neorenesansowe biforium z półkolumienką. Kamienica jako całość jest silnym i rozpoznawalnym akcentem architektonicznym w zabudowie rynku.

Zabytek dostępny.

oprac. Aleksandra Ziółkowska, 07-12-2015 r.