Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kamienica Oleśnickich - Zabytek.pl

kamienica Oleśnickich


kamienica XVI w. Sandomierz

Adres
Sandomierz, Rynek 10

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. sandomierski, gm. Sandomierz

Budynek uważany za najpiękniejszą kamienicę Sandomierza, jeden z nielicznych w pierzejach rynku z zachowanym podcieniem, obiekt ważny w historii miasta.

Historia

Udokumentowaną historię najbardziej znanej i jednej z najpiękniejszych sandomierskich kamienic, można cofnąć najdalej do XVI w., kiedy właścicielem nieruchomości był wojewoda brzesko-kujawski Andrzej Leszczyński. Według miejskiej tradycji, w tym budynku kalwini, luteranie i bracia czescy podpisali w 1570 r. tzw. zgodę sandomierską, pakt wzajemnej tolerancji. Najprawdopodobniej dom uległ zniszczeniu w wielkim pożarze miasta w 1757 r. Po tym tragicznym wydarzeniu działkę zakupili Oleśniccy, którzy około lat 1770-1780 wznieśli na niej budynek, w kształcie dzisiaj nam znanym, być może wykorzystując ocalałe starsze relikty. Hipotetycznym architektem tej kamienicy był ks. Józef Karśnicki (Karsznicki), późniejszy budowniczy kościoła benedyktynów na Świętym Krzyżu. W 2. poł. XIX w. zniszczeniu uległ szczyt fasady wsch. budynku, zastąpiony trójkątnym frontonikiem. Pierwotny wygląd przywrócono mu w latach 1955-1958, według projektu architekta Józefa Jamroza. W trakcie wykonanych wówczas remontów odnowiono również elewacje i wnętrza. W kamienicy mieści się Muzeum Okręgowe, a część parteru zajmuje od 1995 r. Poczta Polska. Piwnice budynku zostały włączone do podziemnej trasy turystycznej, której wylot znajduje się w budynku ratusza.

Opis

Kamienica stoi w pn.-zach. narożu rynku, jako ostatni w kierunku pn. dom pierzei zach. Jej charakterystyczny podcień, wysunięty przed linię fasad, jest już z daleka widoczny dla przechodniów idących ul. Opatowską. Wzniesiona z cegły, piętrowa z użytkowym poddaszem, przykuwa uwagę głównie owym podcieniem i eleganckim barokowym szczytem fasady głównej, zdobionym pilastrami pomiędzy dużymi prostokątnymi oknami, profilowanym belkowaniem rozdzielającym kondygnacje i zwieńczonym balustradką w kształcie ślepej attyki, na której stoją kamienne wazony. Takież wazony zdobią też boczne postumenty, stojące na krańcach bocznych spływów ściany szczytowej. Wszystko to ożywione jest delikatnym rysunkiem płycin i tworzy całość, którą można określić jako wytworną. W ukrytej za filarami podcienia dolnej części fasady znajdują się dwa wejścia, zamknięte łukiem koszowym, z obramieniem pilastrowym z kluczami. Ten sam motyw, w powiększonej skali, powtarzają arkady rozpięte między filarami podcienia. Sam podcień przekryty jest sklepieniem kolebkowo-krzyżowym. Same filary pokryte są delikatnym boniowaniem. We wnętrzach sklepienia kolebkowe z lunetami zachowały się w sieni oraz dużej sali na tyłach budynku, sklepione są również piwnice, które są obecnie włączone do podziemnej trasy turystycznej.

Zabytek dostępny.

oprac. Aleksandra Ziółkowska, 06-12-2015 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.70984, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.695